İyi Ki Filmler Var

Londra'daki mafyaların lideri konumunda olan Harold, Amerikalılarla büyük bir anlaşma yapacağı gün mülklerinin ve dostlarının saldırı altında kalması sonucunda acaba kiminle husumeti olduğunu araştırmaya ve bu sorunu bir an önce kapatıp büyük anlaşmayı gerçekleştirmeye çalışır. Başrolündeki Bob Hesikins'in harika oyunculuğu ve hikâyesini anlatışıyla hayatımda izlediğim en iyi mafya filmlerinden biri The Long Good Friday (1980). Yanlışlıkla IRA'ya bulaştığını öğrenen Harold bu beladan kurtulmaya ve işlerini yoluna koymaya çalışır. Daha çok Amerika'da, İtalya'da ya da Uzak Doğu'da görmeye alıştığım mafyaların içerisinde bir filme pek de alışık olmadığım İngiltere'de girmek The Long Good Friday (1980) filmini daha da ilginç kılıyor. Bütün bağlantılarını devreye sokan, resmi kişilerle derin ilişkileri olan Harold harıl harıl kendisine kimin saldırdığını bulmaya çalışır Uzun Kutsal Cuma (1980) filminde. Ancak bu kadar güçlü bir adama olmasına rağmen onun da...

Mussolini İtalya'sında geçen Amarcord (1973) filminde İtalyan sinemasının büyük isimlerinden Federico Fellini çocukluğunun anılarını bir filme dönüştürerek izleyicilerine eğlenceli dakikalar yaşatıyor. Kasaba halkının yaşayışı, ergenlik çağındaki çocukların cinsellikle ilişkisi, kasabadan gelip geçen Il Duce ve bunların matrak bir şekilde anlatılışı harika bir film çıkarıyor ortaya. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0071129/

Başrolünde Jon Voight'un yer aldığı Deliverance (1972) filminde dört arkadaş baraj gölüne dönüşecek bir nehirde kanoları ile macera dolu birkaç gün geçirmek için gittikleri yabani bir bölgede gerçekten de macera dolu birkaç gün geçirirler. Deliverance (1972) filmi özellikle baş kısımlarında modern yaşamda doğadan uzaklaşan insanın bu eksikliğine dair eleştirilerde de bulunuyor. Ardından, vahşi nehir yatağından barajlaşmaya başlamış bölgeye doğru akıp giden karakterler; yapay kanunlar ve doğa kanunları ile vahşet, mücadele ve kurtuluşla ilgili bir yoldan geçerler. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0068473/

Gorilleri araştırmak için Afrika'ya giden Dian Fossey'nin biyografik hikâyesinin anlatıldığı eserde doğal ortam içerisinde gorillerle ve onların yaşamı için mücadele eden bir kadının yaptıklarıyla geçen iyi bir film sunuluyor. Gorillas in the Mist: The Story of Dian Fossey (1988) Afrika'nın kara talihini ve bundan yararlanarak hayvanları doğal ortamından koparmaya çalışan kötü kişileri de gösteriyor. Vaktinin önemli bir kısmını dağ gorilleriyle bir arada geçiren Dian Fossey hayvan sevgisinin çok değerli bir örneğini gösteriyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0095243/

Bir kasabada Dünya dışı bir virüs görülür ve askeri yetkililerle bilimciler bu virüsü inceleyerek etkisiz hale getirmeye çalışır. The Andromeda Strain (1971) filmi Dünya'nın maruz kalabileceği bir biyolojik krizin simülasyonunu ve böyle bir durumda yaşanabilecek tehlikeleri göstermesiyle kaliteli bir bilim kurgu eseri. Filmin yönetmeni Robert Wise Atilla Dorsay'ın 100 Yılın 100 Yönetmeni listesinde de yer alıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0066769/

Masaki Kobayaşi'nin Jumpei Gomikawa'nın romanından uyarladığı ve her birinin içerisinde iki adet bölümün yer aldığı üç filmden oluşan Ningen no jôken (1959 - 1959 - 1961) İnsan Manzaraları üçlemesinde genç, evli ve şiddet karşıtı bir adam olan Kaji'nin İkinci Dünya Savaşı boyunca yer aldığı görevler içerisinde tanık olduğu zorbalıklar, karşılaştığı insanlık dışı muamelelere karşı koyma ve insanlara yardım etme çabası; Japonya'nın savaşta nasıl bir yenilgi aldığı anlatılıyor. Bütün sistemin itaat etme, kendinden daha yetkiliye karşı boyun eğme, kendinden daha az yetkiliye karşıysa zulmetme hakkına sahip olma üzerine kurulu olduğu bir düzenin çarpıklıkları çok iyi bir şekilde anlatılıyor. Ningen no jôken (1959) İnsan Manzaraları I Genç, yenilikçi fikirleri olan Kaji şehirde yaşayan, sevgilisiyle askere çağrılabileceği için evlenmeyen bir adamdır. Devam eden İkinci Dünya Savaşı sırasında geçen Ningen no jôken (1959) filminde Kaji eğer Mançurya'daki maden bölgesine ...

Ülke dışında yer alan bir grup İngiliz yolcu yurtlarına dönerken trende kaybolan Bayan Froy'un gizemli kayboluşunu soruştururlar. Bu soruşturmada başı, evlenmek üzere olan genç Iris ile genç müzisyen Gilbert çeker. The Lady Vanishes (1938) erken dönem Hitchcock filmleri arasında yer almasına rağmen yönetmenin gelecekteki çok iyi gerilim ve gizem dolu filmlerinin habercisi niteliğinde. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0030341/

Uçarı yaşamı nedeniyle mesleğinde dikiş tutturamamış Richard Boyle geçmişte güzel anılarla ayrıldığı El Salvador'a bir arkadaşıyla geri döner ve ülkedeki iç savaş nedeniyle yaşanan katliamlara tanık olur. Amerika'nın bu güzel ve küçük ülkeyi kontrol altında tutmak için yaptıklarına da değinen Salvador (1986) filmi Boyle ve önemli bir fotoğrafçı olan arkadaşı John Cassady'nin savaşı fotoğraflamak için verdikleri mücadeleyi de gösteriyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0091886/

Deniz bilimci Jacques-Yves Cousteau ve yönetmen Louis Malle'in beraber hazırladığı Le monde du silence (1956) belgeselinde Kaptan Kusto'nun araştırma gemisi Kalipso ile denizlerin altında insan elinden uzakta ve doğal bir şekilde süregiden yaşama dair değerli bir film izliyoruz. Sessiz Dünya 1956 yılında Altın Palmiye Ödülü'nü de kazanmayı başarmış. Deniz bilimi araştırmalarının nasıl yapıldığından dalgıçlığa ve vurguna; resiflerden çeşitli balık türlerine; batıklardan avcılığa; muson fırtınalarından tropikal adalara; balinalardan köpek balıklarına kadar gemi mürettebatının yaşadıklarını kayıt altına almasıyla karşımıza çıkan zengin ve renkli bir dünya gözler önüne seriliyor Le monde du silence (1956) belgesel filminde. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0049518/

I. Dünya Savaşı'nda geçen La grande illusion (1937) filminde Almanlara esir düşen bir grup Fransız subayının esaretten kurtulmak için verdiği mücadeleyi izliyoruz. Alman ve Fransız taraflarının birbirlerine genel olarak dostça muamelelerini ve savaşın insanları düşmanlaştıramayacağını gösteren birçok güzel sahnesiyle Büyük Yanılsama (1937) filmi İkinci Dünya Savaşı öncesinde çekilmiş ama anlattıkları savaş çıkarıcıların körlüğüne maruz kalmış insancıl bir eser. Film  Criterion Koleksiyonu 'ndaki ilk eser olma özelliğini de taşıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0028950/

İrlanda'da İngilizlere karşı mücadele vermiş olan John'un yolu Meksika'ya düşer ve haydutluk yapan Juan ile devrime katkı sağlar. Duck, You Sucker (1971) filminde devrimci ve bilgili bir karakter olan John ufak hırsızlıklarla hayatını sürdürmeye çalışan Juan ile sıkı bir dostluk kurar. Ana karakterlerinin dostluğunun yanı sıra Meksika Devrimi'ni ve tarafları da izleyicisine aktaran film dünyanın birçok yerinde yaşanan bir mücadeleyi anlatımında güçlü bir arka plan olarak kullanıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0067140/

40 yılı aşkın süredir evli olan bir çift alzaymır hastalığıyla birbirinden uzaklaşmaya başlar. Hastalıkla mücadele sürecinde erkek, bakımevinde yatan eşini sık sık ziyaret eder ve ona olan sevgisini gösterir. Bir yandan da hayatın akıp gidişi içerisinde insanların yeni ilişkiler kurması gerektiği de Away from Her (2006) filminde anlatılıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0491747/

Bu yazıyı yazmak ne zamandır aklımdaydı ancak bir türlü yazmamıştım. Sonunda Nuri Bilge Ceylan'ın Bir Zamanlar Anadolu'da (aslında hiç de Amerikanca olmayan bu değerli eseri hakkında Ceylan Anadolulu bir ad seçseymiş daha güzel olurmuş; ABD filmlerinde görmeye alıştığımız Bir Zamanlar ...'da kalıbı yerine) filmi hakkında eser ile ilgili bir sinemaseverin Türkçe yazdığı yazısında filmden ''Once Upon a Time in Anatolia'' diye bahsettiğini görünce benim de yazma isteğim körüklendi. Burada verdiğim örnek tabii ki sadece bir örnek. Bu konuda genel bir sorun olduğunu düşündüğüm için bu yazıyla düşüncelerimi dile getirmek istedim. Aslında bloğumun Twitter hesabından yazdığım şu tweet dizisinde sorunu dile getirmiştim ancak bunu biraz daha uzun ve geniş bir şekilde anlatmaya çalışmak istediğim için şu anda bu satırları yazıyorum. Bahsi geçen tweet dizisi:  ''İngilizce ada sahip olmayan yabancı filmlerden İng. adlarıyla sıklıkla söz ediliyor. In the ...

Bir dağ kasabasına meyhane ve genelev kurmak için gelen McCabe işleri bayan Miller ile beraber yürütür. Emeğiyle büyütüp geliştirdiği işletmesini büyük bir şirketin almasını istemeyen McCabe buna karşı çıkarak mücadele eder. Kötü sayılabilecek yollardan geçerek hayallerini gerçekleştirmek isteyen karakterleri ve medeniyetten uzak, yapabilecek pek bir şeyin olmadığı bir ortamda geçen hikâyesiyle McCabe & Mrs. Miller (1971) filmi sıra dışı ve iyi bir western. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0067411/

Hiroşi Inagaki'nin, Hideji Hôjô'nun oyunundan ve Eiji Yoshikawa'nın romanından uyarladığı Samuray Üçlemesi Orta Çağ'da geçen hikâyesinde kılıç ustası ve samuray Miyamoto Musaşi'nin yaşamını ve düellolarını konu alıyor. Üçlemede yer alan filmler birbirlerinin devamı niteliğini de taşıyor. Filmlerin başrolünde Japon sinemasının önde gelen oyuncusu Toşiro Mifune yer alıyor. Miyamoto Musashi (1954) Orta yaşlarındaki Takezo savaşlara katılıp samuray olmak için genç bir arkadaşıyla beraber köyünden ayrılır. Savaştan yaralı olarak kurtulup arkadaşıyla beraber Akemi ve annesinin yaşadığı eve sığınır. İşlediği suçlar yüzünden özgürlüğünü kaybeder. Bir Budist rahip onu ıslah etmeye ve doğru yola sevk etmeye çalışır. Kendisine yardımları dokunan saf ve iyi kalpli Otsu'ya aşık olur ve bu iki sevgili kavuşmak için beklerler. Takezo doğru yola geçtikten sonra Miyamoto Musaşi adını alır. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0047444/ Zoku Miyam...

Avustralya'da bir kasabada öğretmenlik yapan John Grant tatilde Sydney'deki sevgilisinin yanına dönmek üzere yola çıkar ancak bir gece konaklamak için kaldığı Bundanyabba şehrinde kendisini bir bataklığa çeker. Wake in Fright (1971) filmi medeniyeti yaymakla mükellef bir öğretmenin Yabba şehrinde alıştığı vahşi yaşamın onu nasıl yoldan çıkardığını ve kötü tercihlerde bulunmasına neden olduğunu harika bir şekilde anlatıyor. Sadece bir durak olarak kullanacağı kasabada kumarla tanışan ve mecburen burada bir süre bulunmak zorunda kalan John edindiği yerel arkadaşlarıyla beraber amaçlarını ve hayallerini unutarak miskinleşmeye, alışmaya başlar. Tıpkı Wake in Frigt gibi 1971 yılında çekilmiş olan  Walkabout filmi de Avustralya'dan çıkmış, benzer temalı ve çok sevdiğim bir eser. Walkabout şehirden ayrılıp ilkel yaşamı deneyimleyen bir karakter üzerinden medeniyetin aslında ne kadar da kötü bir yaşam biçimi olduğunu düşündürtürken bu filmde ise büyük şehirden uzakta geçen vah...

Bir savaş gazisi bir günlüğüne geldiği küçük Black Rock kasabasında yabancı olduğu ve bazı şeyleri kurcaladığı için düşmanca karşılanır. Medeniyetten uzaktaki, buharlı trenlerin dahi durmadan geçtiği Black Rock kasabası kanun koyucu işlevine sahip Smith'in tahakkümü altındadır. Bad Day at Black Rock (1955) filminde inatçı ve cesur Macready yabancı düşmanlığıyla dolu bu sindirilmiş kasabaya tekrar iyi değerleri hatırlatır. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0047849/

Yönetmen Rob Reiner sahte belgesel türündeki eserinde yönetmen Marty DiBergi kılığına girer ve Spinal Tap adlı rock grubunu anlatan matrak bir belgesel çeker. Grubun nasıl kurulduğundan grup üyelerinin hayata bakışına ve diğer birçok absürtlüğe gerçek hayattaki rock gruplarının yaşadığı entrikaları tiye alarak yer veren This Is Spinal Tap (1984) filmi başarısız bir rock grubunun hayatını nasıl devam ettirdiğini çok eğlenceli bir şekilde anlatıyor. İyi bir rock dinleyicisi olmadığımdan filmdeki birçok espriyi kaçırdığımı tahmin ediyorum ama eğer siz iyi bir rock dinleyicisiyseniz bu filmi daha da zevkle izleyebilirsiniz. Filmin imdb profili (Eserde, grubun amfi gücünü daha gürültülü olsun diye 10'dan 11'e çıkartmasından dolayı IMDb de filmi 11 üzerinden puanlandırarak espriye espri katıyor):  https://www.imdb.com/title/tt0088258/

Hong Kong'ta geçen Lat sau san taam (1992) adlı eserde suç örgütlerinin arasında yaşanan rekabet ile polislerin bu suçları önlemeye yönelik çalışmaları arasında sürüklenen iyi bir aksiyon ve suç filmi izliyoruz. Kaliteli ve heyecan verici çekimleriyle seyir zevkini artıran filmde yer yer de olsa gereksiz olduğunu düşündüğüm birkaç İngilizce diyalog da mevcut. Herhalde Avrupa ve Amerika'da da eser ilgi çeksin diye bunlar eklenmiş diye düşündüm. Ancak ben bir izleyici olarak bu filmi Kantonca olduğu için de izliyorum; çünkü İngilizce birçok suç ve aksiyon filmine alışığız zaten. Bu nedenle film kendi ülkesinin diline daha sadık kalmalıydı diye düşündüm. Ek olarak Lat sau san taam (1992) gibi izlemesi keyfili ve iyi çekilmiş ancak düşünsel anlamda hiçbir altyapısı ya da derinliği olmayan filmleri izlemek insana ne katar diye düşünmeden de edemem. Ancak yine de bu Hong Konglu filmi paylaşmak istedim. Yönetmen John Woo'nun bazı açılardan benzer bir diğer ve daha eski bir f...

Başrollerinde James Stewart ve John Wayne'in yer aldığı The Man Who Shot Liberty Valance (1962) filminde Doğu'dan Vahşi Batı'ya avuktalık yapmak için gelen genç bir avukatın kasabaya adalet ve medeniyet getirmek için verdiği mücadele anlatılıyor. Vahşi Batı'nın kurallarına göre yaşayan ve mahallenin delikanlı abisi konumundaki John Wayne, okumuş ve saf bir karakteri canlandıran James Stewart'a birçok yardımda bulunur Liberty Valance'ı Vuran Adam (1962) filminde. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0056217/

Ebeveynleri ve köpeğinden başka kimsesi olmayan bir genç İkinci Dünya Savaşı nedeniyle başlatılan seferberlik sonucu orduya katılır. Overlord (1975) kurgusunda gerçek savaş görüntülerine de yer vererek kurgu ile gerçeği bir araya etkileyici bir şekilde getiriyor. Tom ve onun gibi diğerlerinin aldığı eğitimi, o zorlu günü beklemekle geçen süreyi harika bir şekilde anlatan Overlord (1975) filmi savaşın şiddetini etkileyici bir şekilde gözler önüne seriyor. Tom sadece kısa bir süre tanıyabildiği bir kadını savaşla beraber yanında taşır; hayallerini ve korkularını onunla kurar. Film Overlord Harekâtı ile sona eriyor. Eser,  Criterion Listesi 'nde de yer alıyor. Overlord Harekâtı'nı konu alan iyi bir savaş filmi için: The Longest Day (1962) Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0073502/ Filmin izleme linki: