İyi Ki Filmler Var

Biri gazeteci diğeri ise terör suçundan hapis yatan iki kız kardeşi ve yakınlıklarını, hayatlarını tanıdığımız bir film Die bleierne Zeit (1981). Terör gibi çok ağır bir suçtan hükümlü birini ve kız kardeşini, kız kardeşinin onun için elinden gelen çabayı sarf edişini anlatan Die bleierne Zeit (1981), bu insanların ilişkilerine ve psikolojilerine, ailevi geçmişlerine de odaklanıyor. Konusu itibarıyla politik bir film niteliği taşısa da eser politik yanı vurgulamaktan ziyade iki insanın insanî yanlarına odaklanarak bir suçluyu bir yakınının gözünden ve bu yakınının yaşadığı zorluklar üzerinden bir insan olarak anlatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0082081/

Yazmaya değer ve ifade etmeye istek duyduran bir konu hakkındaki düşüncelerimi kaleme almaya karar vermenin mutluluğu ve heyecanı ile yazıyorum bu ilk cümleyi. Son zamanlarda sıkça takıldığım bir nokta olduğu ve artık hakkında bir şeyler yazmalıyım diye düşündüğüm bir konu olduğu için, bir de güzel bir film izlemiş olmanın -The Fugitive Kind (1960)- huzuru ile klavyenin başına geçtim. Düşüncelerini yazıya dökmek ve fikrini anlatmaya çalışmak, heyecan duyduğun soyut şeyleri somut hale getirmek demek oluyor ve bu da insana heves veren, onu iyi hissettiren bir şey. Filmlerde ve tiyatro oyunlarında kötü adamın (kötü kadın da var tabii ama daha klasikleşmiş bir ifade olduğu için bunu kullanmak istedim) kötülük seviyesi özellikle dikkat etmeye başladığım bir nokta oldu son zamanlarda. Bir filmin, bir oyunun içinde kendini hissederek o esere konuk olmak bir yana, ortaya konulan eserin aslında bir matematik olduğunu düşünerek irdelemek bir yana. Evet, yaşattıkları güzel duyguları bir kenara bı

Partilerde gitar çalan, serseri bir hayat yaşayan bir müzisyen artık bıktığı bu yaşamdan ayrılarak düzenli bir iş ve yeni bir sayfa arar The Fugitive Kind (1960) filminde. Geldiği kasabada bir dükkânda çalışmaya başlayan bu adam ve dükkân sahibinin karısı arasında yaşananlar insanın iyi duygularını ve heveslerini yok eden kötülükle karşılaşır. Senaristi Tennessee Williams, yönetmeni Sidney Lumet ve başrolü Marlon Brando olan (bunlardan sonra başka söze gerek var mıdır bilinmez) The Fugitive Kind (1960) filmi, karakter derinliği ve hayatı yok eden tutucu kötülük üzerine hikâyesiyle oldukça iyi bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0052832/

Başrollerinde Harrison Ford'un ve Tommy Lee Jones'un yer aldığı The Fugitive (1993) filminde eşi öldürülen ve suç üstüne kalan Doktor Richard Kimble kanundan kaçar, kaçar, kaçar; ta ki adaleti yerine getirene kadar. Firar filmleri arasında özel bir yere sahip olan The Fugitive (1993), zeki ve masum bir başkahramanla izleyicisinin özdeşlik kurmasını sağlarken aynı zamanda işinin ehli ve sıfır tolerans sahibi bir polis müfettişini de içeriyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0106977/

İnsanda sazlık fetişi uyandıracak kadar güzel bir sinematografiye sahip olan Onibaba (1964) filmi savaşın ve kıtlığın hakim olduğu, eski zamanlardan birinde Japonya'da geçiyor. Savaştan dönen uzak bir tanıdık, anne ve gelininin yaşamına katılır. Yaşlı kadın gençlerin birbirine yaklaşmasını istemez. İnsanın temel içgüdülerinden biri olan cinselliği estetik ve sinematografik açıdan harika bir şekilde anlatan Onibaba (1964), yaşanmak istenen cinselliğin önüne konan batıl ve kötülük dolu engellere dair çok iyi bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0058430/

Gerçek bir hikâyeyi konu alan ve esere adını veren kasabada geçen Matewan (1987) filmi, 1920'lerde şirketin köle haline getirip sömürdüğü siyah, göçmen ve beyaz işçilerin bir organizatör yardımıyla sendika kurma ve birlik olma çabasını anlatıyor. Kasabaya dışarıdan gönderilen bir sendikacı üzerinden örgütlenmeye çalışan madenciler, bir tane bile sendikalı çalıştıracağıma iflas ederim daha iyi diye düşünen kapitalistlerin ve onların maşası olan eli silahlıların karşısında durarak kendilerini savunmaya çalışır Matewan (1987) filminde. Sermaye sahipleri ve onların silahlı adamları ile işçilerin mücadelesinin silahlı bir çatışma halini almaya başlaması ve birçok kişinin hayatını kaybettiği bir dönemin yaşanmaya başlamasının hemen öncesine konuk ediyor bizleri eser. İzleme linki (filmin Türkçe altyazısı bir tek burada vardı; bu altyazının dosyası altyazı indirme sitelerine eklenmeli):  https://ugurfilm3.com/matewan/ Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0093509/

ABD'nin Kentucky eyaletindeki bir madenci kasabasında geçen Harlan County U.S.A. (1976); buradaki madencilerin şirkete karşı direnişini, örgütlenme çabasını, maruz kaldıkları tehditleri ve baskıları, konuşmalarını içeren çok değerli ve ne yazık ki hâlâ gerekli ve geçerli bir belgesel. Maden işçileri ile ilgili sinema eserlerinin daha çok kurgusal olduğu (sinemada çok daha fazla maden ve madenci filmi olmalı aslında) düşünüldüğünde bu işçilerin kötü koşullar altında ve düşük ücretlerle çalıştırılmasını, sendikalaşma ve grev yapma haklarını kullanmasını, sorunlarını ve isteklerini kendilerinin dile getirmesini beyaz perde üzerinden gerçeğin doğrudan anlatımı olarak Harlan County U.S.A. (1976) ile izlemek oldukça kıymetli ve yararlı. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0074605/

Mantarlar hakkındaki Fantastic Fungi (2019) belgeselinde bu önemli canlıların yaşamdaki ve doğadaki yeri, haklarında yapılan bilimsel araştırmalar, amatör mantar tutkunları, mantarların çevreye faydaları ve sihirli mantarların etkileri anlatılıyor. Yaşamda çok önemli bir yere sahip mantarlar hakkında birçok kişi neredeyse hiçbir şey bilmiyor. Fantastic Fungi (2019) belgeseli bu canlıların önemine, hayata ve Dünya'ya olan etkilerine, farklı kullanım alanlarına dair değerli bir çalışma. Filmim imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt8258074/

Mısır'ın önemli yönetmeni Yusuf Şahin'in El Naser Salah el Dine (1963) eseri; izleyicilerini din temelli çatışmaların yoğunluğundaki 12. yüzyılın son çeyreğine götüren, Selahaddin Eyyubi'nin kutsal şehir Kudüs'ü geri alışını, Haçlılara karşı gerçekleştirdiği savunmayı, liderliğini ve insanlığını anlatan epik, tarihsel, biyografik, değerli bir film.  Sinemada daha çok, hakkındaki Cennetin Krallığı (2005) filmi ile bilinen Selahaddin Eyyubi'yi Arapça konuşurken, Arap coğrafyasından çıkan değerli bir filmle izlemek ve tanımak, Haçlılarla Müslümanlar arasındaki çatışmaya insancıl bir pencereden konuk olmak için kıymetli bir seçim El Naser Salah el Dine (1963) filmi. Eserin Türkçe altyazısı kolay bulunamıyor. Bu nedenle link bırakmak isterim (altyazı kötü durumda ve bir sinemaseverin yeni çeviri yapması gerek):  https://www.opensubtitles.org/tr/subtitles/8935623/saladin-tr Bu da altyazı ile uyumlu Youtube linki (videoyu indirip altyazıyı video dosyasına ekleyerek izleyeb

II. Dünya Savaşı'nda Filipinler Cephesi'nde geçen Nobi (1959) filminde tek düşmanları Amerikalılar olmayan Japon askerler açlıkla ve birbirleriyle de mücadele eder. Çatışma ve düşmanla çarpışma gibi yanlar ön planda olmadan II. Dünya Savaşı'na veremli bir asker üzerinden konuk olduğumuz Nobi (1959) filmi, başkahramanımızın hayatta kalma ve akıl sağlığını koruma çabasını, açlık içindeki askerlerin psikolojisini başarılı bir şekilde anlatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0053121/

Şartlı tahliye ile salıverilen bir mahkûm nizami bir yaşam için çabalar ama yeniden eski işlerine geri döner Dustin Hoffman'ın başrolünde yer aldığı Straight Time (1978) filminde. Şartlı tahliye koşullarını, hapisten çıkmış insanın yaşadığı zorlukları, doğru yol ile yanlış yol arasındaki seçimin sonuçlarını hırsızlık ve soygun filmi olma özelliğini de taşıyarak anlatan, Dustin Hoffman ile beraber güzel bir tarz kazanan iyi bir eser Straight Time (1978). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0078326/

Kanada'da geçen The Silent Partner (1978) filminde Toronto Bankası'nın orta yaşlı bir çalışanı önceden emarelerini gördüğü bir soyguna maruz kalır. Çalınan paranın büyük kısmı yanına kâr kalan bu adam, başına musallat olacak soyguncuyla sessiz ve zoraki bir ortaklık kurar. 70'lerin bankalarına konuk olduğumuz Sessiz Ortak (1978), bir soygun ve suç filminden beklenen birçok şeyi barındıran, özel bir ana karaktere sahip, kendine has bir atmosferi ve tarzı olan çok iyi bir eser Bir piyon olarak geçen yaşam, beyaz yakalı ve orta yaşlı, paranın bir araya getirdiği ve parayı yöneten çalışanlar, onların sıradan ve hemen hemen herkesin taşıdığı umutları içeren hayalleri, ilişkiler, elime para geçse şunu yaparımlar, masum ve kurallara uygun giden bir yaşamın yoldan çıkışı ile ortaya çıkanlar... Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0078269/

50'lerin başından 60'ların sonlarına uzanan bir hikâyeye sahip olan Zert (1969) filminde komünist rejim üyelerince önemsiz bir mektubu sakıncalı bulunan ve dışlanan bir adam yıllar sonra kendisini mahkûm edenlerden birinden öç almaya çalışır. İdeolojinin baskıcı bir şekilde dayatıldığı ve insanların çok kolay düşman ya da sakıncalı ilan edildiği bir siyasi ortamda geçen Şaka (1969), Çekoslovakya'daki komünist iktidarı eleştiren ve bunu bir bireyin uğradığı haksızlık üzerinden anlatan, aynı zamanda Milan Kundera'nın bir romanından uyarlanan bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0065241/

Rusya'nın kuzeyinde, bir gölün çevresinde yer alan, teknolojinin gerisindeki bir kırsal yerleşim noktasında geçen Belye nochi pochtalyona Alekseya Tryapitsyna (2014) filmi; bir postacının görevi gereği çevre sakinleriyle kurduğu arkadaşlığa, görevini icra edişine ve eskinin insanlarının yaşadığı, yaş ortalaması yüksek bir kasabanın sakinlerine dair bir eser. Orta yaşlarının sonundaki ya da yaşlılığındaki karakterleri bolca içeren Postacının Beyaz Geceleri (2014) filmi, geleneksel şekilde hayatlarını sürdüren bu insanların günlük yaşamlarına ve bunun yanı sıra modern yaşama olan uzaklıklarına ve yörenin geri kalmışlığına değinen yalın bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt3591984/

1930'ların başındaki siyasi karışıklıklar içindeki İspanya'da bir kasabaya konuk olduğumuz Belle Epoque (1992) filminde askerden kaçan bir genç, barınmasına yardım eden yaşlı bir adamla dost olur. Ayrılık günü geldiğinde adamın kızları da Madrid'den kaçarak kasabaya döner ve bu kızları gören genç, kasabadan ayrılmaktan vazgeçer. İzlemesi keyifli bir film olan Güzellik Çağı (1992), bir eşe ihtiyaç duyan insanların cinsel motivasyon dürtüsü ile geçen hikâyelerini eğlenceli bir dille, henüz iç savaşın başlamadığı İspanya'da anlatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0103791/

Bir mahkemeyi konu alan Porte aperte (1990) filmi, üç kişiyi öldüren ve idamı istenen bir adamın yargıç tarafından detaylı bir şekilde yargılanışını, yargıcın acaba idamı önleyebilecek cinayet sebeplerinin olup olmadığını sorgulayışını, çevresinden gördüğü baskıyı ve hukuku anlatan, sorgulatan iyi bir film. İdam cezasını, hukuku ve hukuk sistemini farklı açılardan sorgulayan, saygın bir yargıcın farklı noktalar arasında gidip geldiği bir hikâyeyi anlatan Açık Kapılar (1990) filmi, İtalya'da 1930'ların başlarındaki politik ortama, Faşistlerin iktidarındaki İtalya'ya götürüyor bizleri. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0100389/