İyi Ki Filmler Var

Gençlik günlerinde anarşik olaylara karıştığı için 10 yılını hapiste geçiren Yusuf özgürlüğüne kavuştuktan sonra ailesinin yanına, Hopa'ya geri döner ve yaşamına devam etmeye çalışır. Sonbahar (2008) filmi Hopa'nın doğal güzellikleriyle beraber daha da güzelleşen anlatımında eski siyasi hükümlü ve aydın bir karakter olan Yusuf'un tekrar hayata karışmaya çalışmasını ve zaman zaman ufak geçmişe dönüşlerle zamanında verdiği mücadeleyi anlatıyor. Açık havada uyuyarak özgürlüğü yeniden duymaya çalışan Yusuf yakın arkadaşı Mikail ile de zaman zaman vakit geçirerek kimi zaman sonbaharı kimi zamansa kışı yaşar ve bir hayat kadınıyla da ilişki kurar. Eser, hayat kadını karaktere daha az odaklansa ve eski siyasi mahkûm Yusuf'un hayatını ve mahkûmiyetin ona yaptıklarını daha çok anlatsa daha güzel olurmuş diye de düşündüm izlerken. Coğrafyanın harika bir şekilde kullanıldığı Sonbahar (2008) filmi çok değerli bir eser. Bir diğer, hapisten çıkan eski siyasi hükümlü filmi içi

Çizgi romancı iki yakın arkadaşın dostluğu karakterlerden birinin lezbiyen bir kadına aşık olmasıyla bozulur. İki heteroseksüel arkadaş da lezbiyen kadının yaşam tarzını ve tercihlerini şaşkınlıkla karşılar. Chasing Amy (1997) filminde ilerleyen süreçte ilişkileri gelişen Holden ve Alyssa heteroseksüel bir erkek ve lezbiyen bir kadının birbirleriyle aşk yaşarken karşılaşabilecekleri sorunları ve yaşayabilecekleri tartışmaları çok güzel bir şekilde anlatarak hem homoseksüelleri daha iyi anlamamızı hem de kişilerin bazen farklı cinsel tercihleri nasıl gerçekleştirdiğini görebilmemizi sağlıyor. Amy'nin İzinde (1997) kişiler arasındaki cinsel deneyim farklılıklarının yaratabileceği sorunları da çok güzel bir şekilde yansıtıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0118842/

Başarılı ve yenilikçi bir oyun yazarı olan Barton Fink Hollywood'dan dolgun bir teklif alır ve bir film senaryosu yazmak üzere buradaki bir otele yerleşir. Yazarın yan komşusu Charlie ile gelişen dostluğu ve bir senaryo yazmakta yaşadığı zorluklara otelin zorlu atmosferi de eklenince Barton Fink işleri yoluna koymakta zorlanır. Eser 1991 yılında Altın Palmiye Ödülü'nü de kazanmış. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0101410/

15 yaşındaki harika çocuk Max Fischer'in hikâyesini anlatan Rushmore (1998) isimli eğlenceli Wes Anderson filminde başkahramanımızın başından geçen bir aşk macerası ile aşırı aktif, çok yönlü sosyal hayatını bir arada izliyoruz. Burslu olarak okuduğu Rushmore Koleji'nin aynı zamanda sorunlu bir öğrencisi olan Max Fischer kurduğu kulüpler ve yazdığı tiyatro oyunlarıyla dikkat çekmektedir. Ancak henüz aşkı tadamamış olan Max, okulundaki, kendisinden en az 15 yaş büyük bir öğretmene aşık olur ama kendisinden yaşça büyük ve iki çocuk sahibi zengin bir dostu ona rakip olur. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0128445/

Roman Polanski'nin ilk uzun metrajlı filmi olan ve yönetmenin kendi ülkesinde kendi dilinde çektiği Nóz w wodzie (1962) filminde hafta sonlarını yelkenli tekneleriyle gezerek geçiren bir çiftin yolculuklarına katılan otostopçu bir gençle beraber hem çiftin ilişkisine dair hem de macera ve gerilim de içeren güzel bir eser çıkar ortaya. Eşini kıran ve baskınlığıyla otoriter kesilmeye çalışan erkek ve bir yandan da genç ve daha saf bir karakter olan genç erkek arasındaki gerilim kadın karakterin dengeleyici ve çözüm üretmeye çalışan yaklaşımıyla yumuşatılmaya çalışılır. Sadece üç karaktere sahip olan ve önce arabada sonra da teknede devam eden Sudaki Bıçak (1962) filmi geniş planlara sahip su manzaralarıyla görsel olarak da çok hoş bir yapıt çıkarıyor ortaya. Eser Criterion Koleksiyonu'nda da yer alıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0056291/

Ergenlik çağındaki sevimli ve uçarı Suzanne yaşadığı ilişkilerle hayatın çeşitli yanlarını deneyimlerken ailesiyle de geçinmeye ve sorunlarla başa çıkmaya çalışır À nos amours (1983) filminde. Gençliğin ve ergenliğin canlılığının tüm güzelliklerini adeta üzerinde toplamış olan Suzanne karakterini, artık çok sevdiğim oyuncular arasına girmiş olan Sandrine Bonnaire canlandırıyor. Özellikle abisi ve annesiyle pek iyi geçinemese de ''babacı'' bir kız olan Suzanne'ın babası rolünde ise aynı zamanda filmin yönetmeni olan Maurice Pialat yer alıyor. Ergenlik çağında özgürce bir cinsel hayatı deneyimleyebildikleri bir ortamda yaşayan birçok genç karakteriyle hem bu çağın anılarına dair bir şeyler düşündürüp kıyaslama yaptırabilen hem de bu çağda edinilen tecrübelerin hayata hazırlık aşamasındaki insanların gelişimine etkisini de gözleyebileceğimiz Aşklarımıza (1983) filmi daha yolun başında olan, yetişkinleşmeye başlayan Suzanne karakteriyle genç ve özgür ruhlu bir kadın

Agnes Varda Sans toit ni loi (1985) filminde sokaklarda kamp yaparak yaşayan, kalabalıkları ve patronları sevmeyen Mona'nın hikâyesini anlatıyor. Mona'nın yaşamında kısa süre de olsa yer etmiş bazı isimlerin kısa açıklamalarına da yer veren Çatısız Kuralsız (1985) filmi Mona'nın hiçbir şeye bağlı olmadan ve aslında belli bir amacı da olmadan yaşayışı üzerine, onun hayat felsefesi üzerine hem bazı diğer karakterlerin yarattığı diyaloglarla hem de anlatımıyla izleyicisini düşünmeye de sevk ediyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0089960/

Başrollerinde Cary Grant ve Audrey Hepburn'ün yer aldığı Charade (1963) filminde boşanmak üzere olan bir kadının, eşinin öldürülmesiyle beraber ona bırakıldığı zannedilen bir servetin peşine düşen bir grup adamla giriştiği mücadele anlatılıyor. Audrey Hepburn ve Cary Grant ikilisi yaşadıkları ilişki ve giriştikleri maceralarla eseri daha da romantik ve eğlenceli kılıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0056923/

Profesyonel bir orgcu olan Mary bir grup arkadaşıyla beraber nehre uçan bir arabada yer alır ve bu kazadan kurtulmayı başardıktan sonra garip görüntülerden kurtulamaz. Yarattığı ürkütücü atmosfer, bana hep korkutucu bir çağrışım yapan kilise orgunun kullanımı ve Mary'nin varlıkla yokluk arasındaki arayışı çok özel bir film ortaya çıkarıyor Carnival of Souls (1962)'de. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0055830/

Geç dönem Hitchcock filmleri arasında yer alan Frenzy (1972)'de Londra'ya korku salan kravatlı katil yakalanmaya çalışılırken birtakım hatalar yapılır. Teması bir açıdan The Wrong Man (1956) filmine benzeyen Frenzy (1972) filmi iyi senaryosu ve yer yer öyküsüne kattığı mizahla gerçek suçlunun yakalanması yolunda ilerleyen bir kurguya sahip. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0068611/

Duşan Kovaçeviç'in Profesyonel adlı oyunundan uyarladığı Profesionalac (2003) filminde, muhalif olduğu için polisin sıkı takibi altında olan Teja ile onu yıllarca izlemiş olan Luka geçmişe dair yüzleşirler. Oyundan farklı olarak sinema tekniği sayesinde geçmişe dair anlatılara geçmişe dönüş sahneleriyle yer veriliyor eserde. Otoriter iktidarın adamı Luka ve devir değişince eskinin muhalif Teja'sının devlet destekli bir yayınevinin başına geçtiği ortamda; Duşan Kovaçeviç izleyicilerine ülkesindeki politik ortamı ve geçmişte yaşanmış siyasi olayları iki ana karakteri üzerinden çarpıcı bir şekilde anlatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0339535/

Orta Afrika'da geçen The African Queen (1951) filminde İkinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden sonra bölgede çalışan Charlie ve Rose kendilerini kurtarmak için Afrika Kraliçesi adlı tekneyle yolculuk ederler. Tamamına yakını teknede geçen Afrika Kraliçesi (1951)'de Charlie ve Rose birbirleri ile vakit geçirmekten gittikçe hoşlanmaya başlar. Aynı zamanda ülkelerine fayda sağlamak için de bir plan kuran Humphrey Bogart ve Katharine Hepburn ikilisi aşklarına ek olarak macera ve tehlike dolu anlar da yaşarlar. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0043265/

70'lerin ikinci yarısından 90'ların bir kısmını da kapsayacak şekilde Manchester şehrinde müzik alanında sahneye çıkardığı gruplar, kurduğu plak şirketi ve Hacienda isimli müzik kulübüyle önemli işler başarmış Tony Wilson'ın çalışmaları ve yaşamı eğlenceli bir şekilde anlatılıyor 24 Hour Party People (2002) filminde. Eserin kurgusu ve Tony Wilson'ı canlandıran Steve Coogan'ın bir nevi belgesel sunarcasına anlatımı 24 Saat Parti İnsanları filmini daha da eğlenceli kılıyor. Tony Wilson'ın kendine has karakteri ve olaylara yaklaşımı, bakış açısı, zaman zaman değindiği ilginç bilgiler de bu karakteri daha sempatik yapıyor. Filmde yer alıp haklarında başka filmler izlediğim birkaç grup için de izleme önerileri eklemek istiyorum. Sex Pistols için Sid and Nancy (1986) ve Joy Division için Control (2007) . Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0274309/

Dün gece Martin Scorsese'nin The Irishman (2019) filmini izledim. Robert De Niro, Al Pacino ve Joe Pesci gibi usta oyuncuların yer aldığı bu film Amerika'daki İtalyan mafyasının önemli üyelerini, 50'lerde, 60'larda, 70'lerde işledikleri suçları ve gerçekleştirdikleri etkinlikleri anlatıyor; iyi bir film. Ancak bu filmi izlerken düşünmeden edemedim ve aklımı bir soru kurcalayıp durdu. Bu yazıyı yazmaya çalışmama da yol açan bu soru sadece bu filme ya da Scorsese filmlerine özgü bir soru değildi; suçludan yana yer alan filmlere dair bir soruydu. The Irishman'de de gördüğümüz üzere içli dışlı olduğumuz kahramanlarımız oldukça ciddi suçlar işliyorlar ve bizler de onların bunları nasıl yaptıklarını seyrediyoruz. Burada şöyle bir sorun ortaya çıkıyor birçok kere. Son derece tatlı bir şekilde, sempatiyle ve bağ kurmamıza yol açacak şekilde suçları bizlere anlatılan bu karakterler bizlere birer suçlu olarak gösterilmiyor. Burada kastettiğim suçlar, yanlış olan kura