İyi Ki Filmler Var

Senaryosunu Vedat Türkali'nin yazdığı Ertem Göreç filmi Karanlıkta Uyananlar (1964)'te yerli boya üretimi yapmaya çalışan bir fabrikanın işçileri patronlara ve ithal boyayı yurda sokarak kendi ceplerini doldurmak isteyen sömürgeleşmişlere karşı mücadele verir. Dopdolu, derinlikli senaryosuyla işçinin ve işçinin sendikasının yanında dimdik duran devrimci ve eylemci, bir o kadar güzel adlı bir film Karanlıkta Uyananlar (1964). Eserde işçi sınıfı ve işçiden habersiz şekilde yaşayan aydınlar arasındaki kopukluk da çok güzel bir şekilde anlatılıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0279168/

Başrolünde Türk sinemasında özgür ve bağımsız kadın temsilinin en önemli isimlerinden Müjde Ar'ın yer aldığı Afife Jale (1987) filminde ilk Türk kadın tiyatro oyuncusu Afife Jale'nin yaşamı, tiyatro aşkı, bağnazlıkla mücadelesi, sahneye çıktığı için yaşadığı zorluklar, morfin bağımlılığı, besteci ve udi Selahattin Pınar ile olan evliliği ve aydınlanan Türkiye'nin önündeki dikenli yolları temizlemek için fedai olmuş bir kadının son yılları anlatılıyor. Filme konu olan Afife Jale'nin taşıdığı değer ve bu değeri sinemamızda taşıyan Müjde Ar'ın başrolünde kıymetli tiyatro sanatçımızın zorluklarla ve mücadeleyle geçen hüzünlü yaşamına ve bir döneme konuk oluyoruz. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0967474/ İzleme bağlantısı:  https://www.youtube.com/watch?v=QepCMzcXOY8

Başrollerinde Türkan Şoray ve Ekrem Bora'nın yer aldığı Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu (1990) filminde bir gazinoda assolist olan Leyla Hanım, zamanında çok az tanıdığı ve onu yitirdikten sonra anılarıyla beraber daha da yakından tanımaya ve anlamaya başladığı Udi Cemal Bey'in izinde bizi dopdolu bir yolculuğa çıkarıyor. Klasik Türk müziği, besteler ve şarkılar, anılar, geçmiş, aşk, zaman, ölüm, arkadaşlık, ilişkiler ve duygular üzerine birçok güzellikle dolu Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu (1990) adlı bu kıymetli eser bizleri ülkemizin zenginlikleri ve derinlikli karakterleri ile huzur veren, hissettiren, hüzünlendiren ve mutlu eden bir esere konuk ediyor. Filmi Türkan Şoray'ın doğum yılını öğrenmek için imdb profiline bakarken açtığım filmografisinde ismiyle ilgimi çekmiş olması sayesinde izledim ve hayatımda izlediğim en güzel Türk filmlerden biri olan Soğuktu ve Yağmur Çiseliyordu (1990)'ı iyi ki de izledim ve umarım sevdiklerimle beraber bol bol yeniden izlerim. Filmi

Travmatik bir çocukluk geçirmiş ve merhamet, acıma gibi duygulardan yoksun hastalıklı bir seri katil olan Henry'nin, hapis arkadaşı Otis ve onun kız kardeşi Becky ile beraber geçen ve kan donduran günlerine konuk oluyoruz Henry: Portrait of a Serial Killer (1986) filminde. Çocukluklarında yaşadıkları travmaların sonucu olarak ruhsal şekilde yaralanmış Henry ve Becky'nin ilişkisine de konuk olduğumuz Henry: Bir Seri Katilin Portresi (1986) filmi, başkahramanının vahşetini ve sapkın halini yargılamaya çalışmadan kan dondurucu bir çıplakla anlatıyor hikâyesini.  Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0099763/

1995 yılında, iç savaşın sürdüğü Cezayir'de bir hamamda geçen À mon âge je me cache encore pour fumer (2016) fiminde; kadınların yaşamında erkekler tarafından oluşturulan zorluklara, kadın dayanışmasına, zıt dünya görüşlerinin çatışmasına ve dinî motivasyonlarla insanların yaşamlarına zorbaca karışan kişilere dair dramatik bir hikâye anlatılıyor. Cezayir'in insanlarını ve bu ülkeyi bir nebze olsun tanımamıza yardım eden, özgürlükten alıkonularak yaşamak zorunda bırakılan kadınların hikâyesine konuk olmamızı sağlayan ve hem yöresel hem de evrensel anlamlar içeren, zorbalığa karşı çıkan değerli bir film Bu Yaşta Hâlâ Saklanarak Sigara İçiyorum (2016). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt6210808/

Bundan önce kaleme aldığım sinema yazılarımın birçoğunun önemli bir konusu gerçeklik ve gerçeklik arayışı idi. Brecht'in Epik Tiyatro Üzerine 'sini okurken bu konu üzerinde daha fazla düşünmeye başladım ve hatta bu yazının başlığını o zaman attım zihnimde.  Sinemada Sembol ve Metafor Kullanımının Gerçeklikle İlişkisi ' nde, süt çanağını yere düşüren sevgili ile bize birazdan ilişkinin biteceği haber veriliyor ve bunun gerçek hayatla bir alakası yok çünkü gerçek hayatta süt çanağını düşürdük diye ilişkimiz bitmez; Kamera Arkası Görüntüler 'de filmlere ait kamera arkası görüntülerini görmek bende kandırılmışım hissi yaratıyor, göstermeyin bunları bana ve verin at gözlüklerimi bana;  Sinema ve Gerçekçilik Problemi Üzerine Bir Yaklaşım 'da filmdeki ikizleri tek bir oyuncunun canlandırdığını filmden sonra öğrenmek bende hayal kırıklığı yarattı, filmdeki ikizler gerçekte de ikiz olsalar bu bende ilk duruma oranla bir hayal kırıklığı yaratmazdı demiştim. Bu örnekleri başka

Sinema sanatını da etkilemiş olan, Bertolt Brecht'in epik tiyatro kuramını konu alan yazılarından oluşan Epik Tiyatro Üzerine'de; gerçekmiş gibi sunulan duygusal bir illüzyonla anlatılan öykülerin yerine duygusal kendini kaptırışı önlemek amacıyla eserin gerçek olmadığının yabancılaştırma efektiyle vurgulandığı ve izleyicilerin daha fazla düşünmeye, eleştirel tutum takınmaya yönlendirildiği bir anlatım biçimi bizlere sunuluyor. Dilimize Kâmuran Şipal'in çevirdiği Epik Tiyatro Üzerine, Aristotalesçi gerçekçi anlatım yöntemine karşıt olarak geliştirilmiş politik ve toplumsal bir kuram olan epik tiyatroya dair önemli ve düşündürücü bilgiler içeriyor. Klasik dram tiyatrosunun karşısına çıkarılan epik tiyatro, eserlerin nasıl oynanması gerektiği ve izleyicilerin kendilerini bir illüzyonun içerisinde kaybetmek yerine nasıl öykü üzerine daha fazla düşünebilecekleri üzerine geliştirilmiş fikirleri içeriyor. Tiyatro ve dolaylı olarak, bu sanattan ve bahsi geçen kuramdan etkilenmiş o

Bertolt Brecht'in 1928'de yayımladığı ve ülkemizde ilk olarak 1964'te oynanmış olan Üç Kuruşluk Opera'nın film uyarlaması Die 3 Groschen-Oper (1931)'de hırsızların, dilencilerin, fahişelerin kısacası ötekileştirilmişlerin dünyasında bizi onları yargılamadan önce onların karınlarının tok olup olmadığını sorgulamaya iter Brecht. Özellikle sonundaki olaylar bakımından oyundan farklı Üç Kuruşluk Opera (1931) filmi genel olarak oyuna uygun şekilde uyarlanmış ve amacı olan alt sınıflardan insanların yaşamını izleyicilerine sorgulatmak görevini layıkıyla ve keyifli bir şekilde yerine getiriyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0021818/

Başrollerinde Jeremy Irons ve Juliette Binoche'un yer aldığı Damage (1992) filminde, İngiltere'de bakanlıkta yüksek bir mevkide görevli olan saygın bir adam oğlunun sevgilisiyle yasak bir ilişki yaşar. Cinsellik ve tutku dolu bir bir hikâye anlatan Damage (1992) filmi, girilen tehlikeli ve önüne geçilemeyen bir yolda ilerleyen başkahramanlarına dair iyi bir eser sunuyor bizlere. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0104237/

Fransa'nın Nantes kentinde geçen ve sanki bu şehirde yaşayan herkesi tanıyormuşuz hissi bırakan Lola (1961) filminde orta yaşlarına yaklaşmış ve hayatta umutsuzluğa düşmüş dansçı bir kadın ile işsiz bir adam yıllar sonra yeniden karşılaşır. Melodramatik bir hikâyeye de sahip olan Lola (1961) filmi, bizleri karakterlerinin hatıralarına konuk ederek zamanın birinde geçen güzel bir hikâye anlatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0055093/

Fransa'da kırsal bir bölgede geçen La guerre des boutons (1962) filminde birbirlerine komşu köylerin çekişip duran çocukları arasından Longeverneli olanlar Velranslı olanlara karşı üstün gelmek için arkadaşları Lebrac önderliğinde eşitlik temelli kendi cumhuriyetlerini kurarlar. Çocukların yaşamında büyüklerin yaşamından birçok iz görebileceğimiz keyifli bir hikâye anlatan Düğmelerin Savaşı (1962) filmi dostluk, düşmanlık, eşitlik ve zorbalık gibi çeşitli konulara dair güzel bir eser. Bir edebiyat eserinden uyarlanmış olan bu filmin bir diğer uyarlaması için:  War of the Buttons (1994) Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0054949/

İrlanda'daki küçük bir deniz kıyısı kasabasında geçen War of the Buttons (1994) filminde, bu kasabadaki iki köyün birbirine düşman çocukları bol bol yeşil çayırlarda çarpışır. Henüz çocukluk yıllarını yaşayan, okuldan ve mahalleden arkadaşlıkları bulunan, ergenlik öncesi dönemdeki oğlanlar düşmanlığın, kardeşliğin ve dostluğun yer aldığı masalsı bir öykü izletiyor bizlere Düğmelerin Savaşı (1994) filminde. Bir edebiyat eserinden uyarlanmış olan bu filmin daha eski bir uyarlaması için:  La guerre des boutons (1962) Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0111666/

Bir kadın yönetmene, Elaine May'e ait olan ve başrollerini Peter Falk ile John Cassavetes'in paylaştığı Mikey and Nicky (1976) filminde bu iki arkadaşın arkadaşlıklarını tanıdığımız uzun bir geceye konuk oluyoruz. İlginç bir karakter olan Nicky karakteri ve ona yardım etmeye çalışmak için onun yanına gelen Mikey karakterinin gece boyunca savrulduğu yerler, arkadaşlıkları ve gangsterlik yaşamları çerçevesinde bu ikiliyi oldukça yakından tanıyoruz Mikey ve Nicky (1976) filminde. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0074901/

Yurtta beraber yaşayan ve çalışmak, okumak, iyi bir koca bulmak gibi amaçlara sahip yirmilerindeki kız arkadaşlar hayatlarında çeşitli yollara sapar ve onların kırklı yaşlarında geldiği noktayı da görürüz yaşanıp duran hayata ve nasıl yaşamalı konusuna dair bakış açıları sunan sevinç verici Moskva slezam ne verit (1980) filminde. Çekildiği dönemdeki geleneksel kadın figürünün yanı sıra o dönemde de güçlenmeye başlamış olan tamamen kendi ayakları üzerinde durmayı tercih eden kadın figürüne de yer veren Moskova Gözyaşlarına İnanmıyor (1980) filmi; çalışmakla ve hüzünlü, mutlu ilişkilerle geçen yaşamlara farklı yaşlardan ve farklı bakış açılarından konuk ediyor bizleri. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0079579/