İyi Ki Filmler Var

George W. Bush ile Al Gore arasındaki, 2000 yılındaki ABD başkanlık seçimini doğrudan etkileyen Florida eyaleti seçim sonuçlarına dair çok iyi bir belgesel drama olan Recount (2008); farkın azlığı dolayısıyla makinelerle sayımdan yeniden ve elle sayıma geçilmesi talebini, bir tarafın bunun önlenmesi diğerininse uygulanması için verdiği mücadeleyi hem hukuk hem siyaset açısından anlatan bir eser. Seçimin seçimden sonra kazanıldığını gösteren bir belgesel drama olan Recount (2008); seçimler tarihinde önemli bir yer edinmiş Florida eyaleti seçim sonuçlarının yeniden değerlendirilmesi sürecini detaylı olarak, bir drama hâline getirerek anlatan, bu süreçte yapılan hamleleri, atılan adımları, eyalet mahkemesi ve anayasa mahkemesi gibi kurumların aldıkları kararları, tarafların iddialarını ve kararlara tepkilerini bizlere gösteren değerli bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt1000771/

Hong Kong'da geçen Tou ze (2011) filminde; yıllar boyunca ailesine hizmetçilik yapmış, kendisini de büyütmüş yaşlı bir kadının felç geçirmesinden sonra onunla yakından ilgilenen bir adamın bu kadınla kurduğu dostluk, ona duyduğu sevgi ve minnet, huzurevinde yaşayan insanların dramı insancıl bir tarzla anlatılıyor. Yaşlı ve hasta insanların, yakınları olmamış ya da kalmamış insanların yaşamlarını içe işleyen bir doğallık, sıcaklık ve iyilikle anlatan Tou ze (2011); huzurevi yaşamına ve hizmetçisine insanca bir yakınlık duyan bir adamın onunla olan arkadaşlığına dair güzel bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt2008006/

ABD'nin yenilgiye uğramasından sonra komünist rejim tarafından yönetilen Vietnam'a bu ülkenin ilerlemesini fotoğraflamak üzere gelen bir Japon muhabirin gözünden insanların nasıl bir baskı ve sefalet altında ezildiği, bu kişinin halktan kişilerle kurduğu dramatik hikâyeler üzerinden anlatılıyor Tau ban no hoi (1982) filminde. İnsanlık dışı uygulamaların yaşandığı, insanların ülkeden kaçmak istediği bir ortamın içinde savaş sonrası Vietnam ülkesine konuk olduğumuz Tau ban no hoi (1982); siyasi, ekonomik ve sosyal sorunları, bunlardan doğan acıları deneyimleyen karakterleri üzerinden ve bu acılara kayıtsız kalamayan bir gazeteci üzerinden anlatan iyi bir film. İktidar tarafından ülkenin olumlu bir fotoğrafını vermek üzere memnuniyetle ağırlanmaya başlanan muhabir, kendisine gösterilmek istenenlerin uzağındakileri de görerek bu ülkede işlerin nasıl yürümediğine, insanların ne gibi acılar yaşadıklarına tanık olur, tüm bunları yalın ve çarpıcı bir tarzla anlatan filmde. Filmin imdb

1920 yılında ABD'de iki İtalyan ve anarşist göçmen işçinin cinayet ve soygunla suçlanması sonucunda 7 yıl boyunca süren yargılama, kimliklerine ve dünya görüşlerine duyulan nefretle beraber ortaya çıkan hukuk ayıbı, bunu engellemek için seferber olan insanlar anlatılıyor Sacco e Vanzetti (1971) adlı çok iyi filmde. Hukuka ve adalet sistemine politikanın, nefretin, ayrımcılığın bulaşması, taraflı yargılama ve siyasi sonuçlar elde etmek için suçlu oldukları kanıtlanamamasına rağmen insanları bu uğurda kurban etmek üzerine olan Sacco e Vanzetti (1971); ne yazık ki gerçek bir olayı anlatan, mevcut düzene aykırı bulundukları için siyaseten mahkûm edilen iki adamın hikâyesi. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0067698/

Bir sigorta şirketinden emekli olan bir adamın bu günden sonra hayatında yaşadığı değişiklikleri anlatan; eşi ve kızı ile olan ilişkisini, geçmişini, yaptıklarını sorguladığı, bol bol yolculuğa çıktığı, hayatını muhakeme ettiği bir film About Schmidt (2002). Yaşlanma, emeklilik sonrası yaşam, uzun bir evlilik, geçmişe dair üzüntüler ve sevinçler, yeni yollar çizmek, birilerine yardım etmek ve hayatını daha anlamlı kılmak üzerine, başrolünde Jack Nicholson'ın yer aldığı bir film About Schmidt (2002). Anlatımını dramı ön plana çıkarmadan, hafif bir dram ve yer yer komedi ile beraber gerçekleştiren, birçok insanın kendi yaşamında başına gelebilecek şeyleri başkarakterinin sorgulaması, yolculuğu ve değişimi üzerinden izleyicisine sunan bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0257360/

Bir filme gösterilen yaklaşımlar, bir film hakkında konuşurken kullanılan bakış açıları zaman zaman ilgimi çekiyor. Bunlar arasından bazılarını görmek, duymak, okumak beni rahatsız ettiği için bunlar özellikle ilgimi çekiyor. Bunlardan biri de bir film hakkında konuşurken ondan ''tahmin edilebilir bir film'' diye bahsetmek. Bunun ''filmin sonu tahmin edilebilirdi'' şekli de mevcut. Yukarıda alıntılanan bakış açısıyla filmlere yaklaşılmasını doğru bulmuyorum. Hatta bu bakış açısı beni rahatsız ediyor. Çünkü bir film sonunu tahmin etme yarışması yapmak ve bu konuda haklı çıkıp çıkmamak için izlenen bir eser olmamalı bana göre. Bir film, gidişatını tahmin edebilmeye ya da edememeye göre değerlendirilmemeli benim bakış açıma göre. Ne bir film ters köşe yaptığı için iyi film olur ne de bir film daha başından gidişatını ya da sonunu bildiniz diye kötü olur. Film bir bütündür. Bir başlangıcı, hikâyesini anlatımı ve bunu sonlandırışı vardır. Bu süreçte olacaklar

Beyrut'ta geçen L'insulte (2017) filminde bir Hristiyan Lübnanlı ile bu ülkede yaşayan bir Müslüman Filistinli arasındaki hakaret ve özür tartışması mahkemeye taşınır. Bu mahkeme ülkenin 20. yüzyılın ikinci yarısında yaşadığı siyasi sorunları, çatışmaları ve iç savaşı taraflar arasında yeniden konuşmaya vesile olurken davacı ve davalı ülkedeki iki ucu temsil etmeye başlar.  Hem bir mahkeme filmi olan hem de Lübnan'ın yakın tarihine dair çok iyi bir eser olan Hakaret (2017); nefretin, düşmanlığın, yaşanmış acıların neden olduklarının başarılı bir şekilde anlatıldığı, tarihsel ve politik bir konuyu insancıl bir şekilde işleyen değerli bir eser. İç savaşın, nefretin, düşmanlığın bir ülkeyi nasıl bölebildiğini, nasıl harap hâle getirebildiğini, nasıl yaşanmaz kıldığını, bunun nasıl derin yaralar açabildiğini izleyicilerine hatırlatan, ders alınması gereken birçok noktayı içeren bir film L'insulte (2017). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt7048622/

Buenos Aires Metrosu'nda geçen Moebius (1996) filminde bu hatta bir tren zaman zaman sesi duyulmasına rağmen gizemli bir şekilde bulunamaz. Kaybolan trenin bulunmasına yardım etmeye gelen, matematik mezunu bir görevli, metro hattının bir Möbius Şeridi'ne dönüştüğünü yetkililere anlatmaya çalışır. Bir mekân ve bir metafor olarak metro hattını kendisine seçen Moebius (1996) filmi; hem insanların yaşamlarının tekdüzeliğini hem de insanların başka düşünceleri anlama konusundaki kapalılığını sinema üzerinden dile getiren, bilim ile felsefeyi bir arada içeren, ilginç eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0117069/

Bir siyasi mahkûmun eşi, kocasını umut içinde beklerken onun yaşlı annesini oğlunun seyahatte olduğunu söyleyerek idare etmeye çalışır Szerelem (1971) filminde. Bir çiftin siyasi sebepler yüzünden yaşamlarının harap edilmesini ve bunun ailenin üzerindeki psikolojik etkisini başarılı bir şekilde anlatan bir eser. Siyasi mahkûmların yaşamlarının zorluğuna dikkat çeken bir insan hikâyesi anlatan Szerelem (1971); sadece mahkûmun değil, aynı zamanda onun ailesinin de mahkûm edilişinin öyküsü. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0067814/

Oğlunu yitirmiş ve marangozluk okulunda eğitim veren bir baba; bu okula başvuran, çocuğunun ölümüne sebep olan eski bir ıslahevi mahkûmuna mesleği öğretme görevini yerine getirirken acı veren geçmişe de uzanır Le fils (2002) filminde. Bir yetişkinin evlat kaybının onda yarattığı travmayı ve çok küçük yaşta suça bulaşmış bir çocuğun ıslahevi sonrasında kendisine bir hayat tutturmaya çalışmasını; bu iki insanı marangozluk özelinde bir araya getirip yalın ve gerçekçi şekilde anlatımını gerçekleştirerek izleyicilerine sunan bir film Oğul (2002). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0291172/

ABD'nin Michigan eyaletindeki Flint şehrindeki fabrikalarını kapatma, dolayısıyla on binlerce çalışanın işsiz kalması kararını alan General Motors'un yönetim kurulu başkanını bulup onunla iki çift laf etmek isteyen belgeselci Michael Moore, bizleri şirketler insanlara ve çalışanlarına vefa gösterir mi yoksa sadece daha da fazla kârın peşindeler midir sorusuna birçok cevap veren bir filme konuk ediyor Roger & Me (1989)'da. On binlerce insanın işsiz kalması dolayısıyla ekonomik kriz yaşayan Flint kasabasında işsizliğin neden olduğu sorunlara izleyicilerini konuk eden Roger & Me (1989) belgeseli; işsiz kalan insanların yanı sıra şirket yöneticilerinin açıklamalarına da yer veren anlatımıyla iki farklı dünyanın birbirinden uzaklığına ve kapitalizmin acımasızlığına dair iyi bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0098213/

İngiltere'den Hindistan'a bir ziyaret için gelen bir yaşlı ve bir genç kadın, buradaki İngilizlerin çoğunun yerli halka sömürgeci-sömürülen ilişkisiyle yaklaştığını görür. Hem bir ülkeyi hem de bu ülkenin insanlarını tanımak isteyen bu ikili, insan-insan ilişkisi kurmaya çalışır, İngiltere-Hindistan ilişkisi üzerine çok iyi bir film olan A Passage to India (1984)'te. Bir mahkeme filmi olma özelliğini de taşıyan Passage to India (1984); iki İngiliz hanımefendiyi, misafirperverliğini göstermek için bölgedeki mağaralara gezintiye götüren Doktor Aziz'in saldırı suçlamasıyla karşı karşıya kalmasını, bunun sonucunda kurulan mahkemenin İngiltere-Hindistan ilişkisinin siyasi boyutunu ortaya çıkararak sıradan bir mahkemeden çok daha fazla önem kazanmasını da konu alıyor. Harika doğa manzaraları içeren, insan ilişkilerinin sömüren-sömürülen ilişkisi nedeniyle üst-ast ilişkisine, efendi-köle ilişkisine dönüşmesine değinen; iyilik ve arkadaşlık ile farklı kültürlerden insanların bi

Eski bir tiyatro oyuncusu, yeni bir sinema yıldızı olan bir adam bir ödül almak için trenle Delhi'ye doğru yola çıkar Nayak (1966) filminde. Yolda tanıştığı bir muhabirle filmler, oyunculuk ve oyuncu üzerine sohbet ederek geçmişini, mesleğini ve geldiği noktayı sorgular. Neredeyse tamamı trende geçen Nayak (1966) filmi; çeşitli idealleri ve ilkeleri olan ya da çeşitli idealleri ve ilkeleri olan insanlarla bir arada olan bir genç oyuncunun sinemaya adım atışını, onun görüşlerini etkilemiş insanlardan kopuşunu, sinemada gişe hasılatı kaygısını, yeni bir şey şekillendirmek için değil de var olan zevklere ve beğenilere hitap etmek için şekillenmeyi çok güzel bir şekilde sorgulayan, filmler ve oyuncular üzerine olan bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0060742/

Dört bölümlük Le Comte de Monte Cristo (1998) dizisinin son bölümünü izlerken aklımda bir şimşek çaktı. Bu şimşek bir düşünceye ve ardından bir yazıya dönüşerek başlıktaki ve satırlardaki yerini aldı. Her ne kadar bu yazıda filmlerde çakan şimşeklerin genellikle nasıl gerçek dışı olduğundan bahsedecek olsam da bu bahsettiğim dizinin hakkında kötü konuşulacak bir dizi olmadığını, tam aksine, güzel bir dizi olduğunu düşünüyorum. Kendisine beni şimşeğiyle aydınlattığı için de minnettarım. Dizinin son bölümünde Mercedes, Edmond Dantes'ten oğlunun düello davetinde onu öldürmemesini ister. Edmond ise aşkı Mercedes uğruna, kendi ölümü uğruna bunu kabul eder. Mercedes minnettar bir şekilde odadan ayrılır. Bu vedalaşmanın hemen ardından bir şimşek çakar. Sahnenin çarpıcılığı daha da artar ve gök gürültüsü eşliğinde sahne son bulur. Yukarıda anlattığım sahne sonrasında şimşeğin ve ardından gelen gök gürültüsünün birçok filmde aynı şekilde ve aynı amaçla kullanıldığını düşündüm. Örneğin gerçe

Fransız Edebiyatı'nın en önemli klasiklerinden olan Monte Cristo Kontu'nun dört bölümlük uyarlamasında, bu ülkenin en büyük aktörlerinden Gérard Depardieu'nün başrolüyle; birkaç alçağın kötülüğü yüzünden gençliğini zindanda yitiren mert denizci Edmond Dantès'in küllerinden doğuşuna, intikam ateşiyle yanışına dair harika bir öyküye konuk oluyoruz Le Comte de Monte Cristo (1998)'de. Oldukça uzun bir roman olan Monte Cristo Kontu'nun detaylı ve başarılı bir uyarlaması olan Le Comte de Monte Cristo (1998)'de; kendisine yapılan kötülüğe zaman zaman intikam arzusuyla, zaman zaman bilgece bir sabır ve bundan habersiz düşmanları için korkutucu bir planla yaklaşan, Tanrı'nın kötülere hak ettiği gibi davranmadığını düşünüp bu kötülerin cezalandırılması, adaletin sağlanması, aynı zamanda intikam için elinden geleni yapan; kendisine bilgeliğin yanı sıra büyük bir hazine de bağışlayan hapishane arkadaşı Faria'nın öğrettikleri ve içindeki duygular ile hareket eden

18 yıldır eşinin ve üç çocuğunun (çocuklarından birinin adı Ütopya) evden dışarı çıkmasına izin vermeyen bir fare zehri üreticisinin onları dış dünyadaki kötülüklerden uzak, saf tutma arzusunun filmi olan El castillo de la pureza (1973); kendi ülkülerine ailesini tutsak eden bağnaz bir adamın öyküsü. Çocuklarına kendisi eğitim veren, onları evde tutarak her şeyi kontrol edebileceğini düşünen, kendi doğrularını onlara aşılamaya çalışan bir adamı ve onun bu yaşam biçimi dayatmasına boyun eğmiş eşini içeren El castillo de la pureza (1973); toplumdan yalıtılma ve kendi doğrularını hakim kılarak her şeyi iyi hale getirebileceğine inanma düşüncesinin deliliğe varmış hâli. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0068348/

1942 yazında başlayıp 1943 kışında Almanların başarısızlığı ile sonra eren, Kafkasya civarındaki, günümüzde adı Volgograd olan stratejik şehrin kuşatma altına alındığı dönemde bir grup düşük rütbeli askerin savaştan gittikçe uzaklaşmaya başladığı bir ortamda; ordudan kopuşa, yenilgiye, savaşın soğuk yüzüne dair bir film Stalingrad (1993). Korkan asker, firar etmek isteyen asker, kendisine anlatılan hikâyelere olan inancını kaybedip savaşın ortasında kendi canının anlamsızlık ve hiçlik içinde yok olmak üzere olduğunu düşünen asker karakterlerini içeren Stalingrad (1993) filmi; Almanların II. Dünya Savaşı'ndaki en önemli başarısızlıklarından olan meşhur kuşatmayı birey hikâyeleri üzerinden, bütünü oluşturan parçalar olarak başladıkları kuşatmada gerçekleri gördükçe bu bütünden gittikçe uzaklaşan karakterler üzerinden anlatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0108211/

Sinemada genellikle ABD, Fransa, Rusya, İngiltere, Japonya gibi ülkelerin filmleri üzerinden konuk olduğumuz II. Dünya Savaşı'na, 2023 yılında NATO'ya üye olan Finlandiya açısından, bu ülkenin SSCB işgaline karşı 39 sonu, 40 başında verdiği mücadele ile konuk olduğumuz çok iyi bir film Talvisota (1989). Yaklaşık olarak üç saat yirmi dakikalık uzun süresi içerisinde hikâyesini acele etmeden, iyi bir görüntü yönetmenliği ile beraber; sadece savaşa değil, askerlerin savaş dışı zamanlarına da odaklanarak yavaş yavaş anlatan, Fin halkının arasında, bir grup askerin ve zaman zaman sivillerin gözünden 1939 ve 1940 yılında ülke savunmasına, savaştaki bir ülkeye konuk olduğumuz bir eser Kış Savaşı (1989). Üç buçuk ay kadar süren Kış Savaşı'nda Finlandiya, çok kayıp verdirdiği SSCB'ye teslim olmuş ve bunun sonuncunda Moskova Barış Antlaşması imzalanmış. Bu anlaşma 1941 Haziran'ında başlayan Devam Savaşı'na kadar geçerliliğini korumuş. Savaşı bir kahramanlık ya da aksiyon