İyi Ki Filmler Var

İngiltere'de geçen Weekend (2011) filminde iki eşcinsel erkek bir barda tanışır ve birbirlerini tanıyıp cinsel kimliklerini yansıtabildikleri ve bunun hakkında bolca konuşup yakınlaştıkları iki gün yaşar. Eşcinsellerin yaşamına ve onların bakış açılarına konuk olmak bakımından da değerli bir eser olan Hafta Sonu (2011), aynı zamanda bir aşk filmi niteliğini de taşıyor duru yapısı ve gerçekçi anlatımı ile beraber. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt1714210/

İki genç kadının yolları çalıştıkları iş aracılığıyla birleşir ve bu arkadaşların yaşadıkları ilişkilere, hayatta vardıkları yollara, para kazanmak zorunluluğuna, umuda ve umutsuzluğa dair bir film izleriz La vie rêvée des anges (1998)'de. Farklı bakış açılarına sahip ama zaman zaman da iyi geçinebilen iki genç kadını başrolünü alan La vie rêvée des anges (1998) filmi, bu kadınların kurdukları ilişkilerin yol açtıklarına ve hayatta birçok kişinin yaşayabileceği çeşitli zorluklara dair sade, abartısız bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0120449/

İtalya'daki mevsimlik pirinç işçilerini ve onların zorlu yaşamlarını konu alan Riso amaro (1949), emeğin ve doğrunun çalma ve yalan ile mücadelesini anlatan değerli bir film. İşçilerin mevsimlik göçe başlamasıyla açılan Acı Pirinç (1949), alın teri ile emeksiz çalışmanın çatışmasını işleyen hikâyesini anlatarak pirinç mevsimini kapatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0040737/

Boksör Rocky Graziano'nun yaşamını anlatan Somebody Up There Likes Me (1956), zorlu ve eğitimden uzak bir çocukluk geçiren bu adamın ve benzerlerinin yaşadığı toplumsal dramı ön plana alan hikâyesi ve genç Paul Newman'ı ile beraber çok iyi bir film. Boksörün hayat hikâyesi üzerinden aslında çocuklukları sorunlu ve suçla iç içe geçmiş birçok insanın yaşama tutunamama hikâyesini toplumsal sorunlara değinerek işleyen Yukarıdaki Biri Beni Seviyor (1956) filmi aynı zamanda bir biyografi, boks ve spor filmi. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0049778/

Bir hafta sonra evlenecek arkadaşı Jack'i bekârlığa vedada üzüm bağlarıyla dolu bir bölgede geziye çıkaran yeni boşanmış, depresyondaki şarap tadıcısı Miles, arkadaşının onu hayata döndürme çabaları içerisinde yeni bir kadınla tanışır şarap dolu Sideways (2004) filminde. İnsanın içini ısıtan cinsten birçok kısma sahip olan Sideways (2004) filmi, entelektüel ve birçok konuda başarısız bir adamın taban tabana zıt olduğu uçarı arkadaşı ile olan dostluğunu, maceralarını, hayatta yeni bir döneme girme zamanının gelişini başarılı bir şekilde anlatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0375063/

Son zamanlarda aklıma takılan konulardan biri üzerine bir yazı yazmaya karar verdim. O da filmlerin başlamasından önce ya da bitmesinden sonra (film başında film jeneriğinin başlangıcından önce, filmin sonunda ise film jeneriğinin sona ermesinden sonra) ekranda beliriveren film yapım şirketi jenerikleri ve filmlerin başında, içinde ya da sonunda izleyicilere gösterilen marka adları ve logolar. Sinemanın ticari bir varlığa dönüşmesinin sonucu olan bu durum bir izleyici olarak beni rahatsız ediyor. Öncelikle en karşı çıktığım noktadan bahsederek bu alanı geçmek, daha tartışmalı sayılabilecek diğer alan üzerinde durmak istiyorum. En karşı çıktığım nokta tabii ki bir filmi izlerken bana kasıtlı olarak bir markanın ürününün, o markanın adının ya da logosunun gösterilmesi, duydurulması. Bu durum izleyiciyi bir müşteriye dönüştürüyor ve buna karşıyım. Eğer bir sinema eseri bir sanat eseri ise, bir düşünsel faaliyet ise, insana faydası olan bir şeyse (ki bence bir sinema eseri böyle olmalı); o...

Sömürgeci İngiliz İmparatorluğu'nun Güney Afrika işgalinde Zulu halkı ile yaşadığı savaştaki bir kale savunmasını konu alan Zulu (1964) filmi, bu çatışmayı ve güçler arasındaki farklılıkları savaş atmosferi ile beraber başarılı bir şekilde anlatıyor. İlkel kabile yaşamı süren ve yurdunu korumak isteyen Zulu halkı ile sömürgecilik için bu topraklarda olan ve eğitimle teknolojinin olanaklarından yararlanarak hakimiyet kurmaya çalışan İngiliz İmparatorluğu arasındaki çatışmanın bir bölümünü derinlemesine ele alan Zulu (1964) filmi; salt bir kahramanlık öyküsünden ziyade dönemi, tarihsel atmosferi, asker psikolojisini ve yöresel özellikleri de işlemeye çalışan bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0058777/

Nobel ödüllü ve yıllardır Avrupa'da yaşayan Arjantinli bir yazar doğup büyüdüğü kasabadan gelen bir konferans davetini kabul ederek köklerine geri döner; onu burada hoşgörüyle başlayan horgörü, değişmemişlik ve geri kalmışlık karşılar El ciudadano ilustre (2016) filminde. Yazar olmak, sanatçı olmak, farklı bakış açıları geliştirmek, sorunları anlatmak, kurgu ile gerçeğin iç içe geçtiği dünyalar yaratmak ve insanların aydınlanmasına katkıda bulunmak hali ile bütün bunların hiçbir şeye dokunamamış olduğu gerçeğinin insanın yüzüne çarptığı bir film Saygın Vatandaş (2016). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt4562518/

Senaryosunu genç Ümit Ünal'ın yazdığı, başrolünde Müjde Ar'ın yer aldığı Halit Refiğ filmi Teyzem (1986)'da çocukluktan beri aklında yer etmiş hikâyesiyle anlatıcı Umur'un teyzesinin dramatik yaşamını ve onun teyze sevgisini yakından izliyoruz. Küçük bir çocuğun hayatındaki etkisiyle bizlere resmedilen teyze sevgisi temasının yanı sıra aile baskısı, aile içi çatışmalar, istismar, aklını yitirme, aşk, özgürlük ve mahkûmiyet gibi konuları da bir arada işleyen değerli bir film Teyzem (1986).  Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0287015/

Bir hava yolu absürt komedisi olan Airplane! (1980), ardı ardına ortaya çıkan aksaklıklar sonucunda beceriksiz beceriklilerin izleyiciler için güle oynaya bir hikâye sunduğu garip eser. Absürtlüklerin de ardı ardına yaşandığı Uçak (1980), kahkaha attıracak cinsten birçok espriyle dolu; hava yolu ulaşımı, düşme tehlikesi, pilot, hostes ve uçak temalı özel bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0080339/

Ukrayna'da hemşire olarak çalışan bir kadın daha iyi işler arar ve Avusturya'da çalışmaya başlar; Avusturyalı bir baba oğul ise iş için Ukrayna'ya gider Import Export (2007) filminde ve iki ayrı hikâye üzerinden insanın para için çalışma mahkûmiyeti anlatılır. Sade, hatta soğuk ama bir yandan da son derece insancıl bir film olan Import Export (2007), iş için göçmek ve bir işte tutunarak geçinmeye çalışmak konusunu, dünyadaki birçok insanın ana konusunu kendine has bir tarzla başarılı bir şekilde anlatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0459102/

Amerika'da bir siyahi mahallesinde geçen Boyz n the Hood (1991) filmi, siyahilerin yaşamını çocukluk ve ergenlik çağından itibaren sosyolojik olarak incelerken silahlanma ve dışlanma, eğitimsizlikle beraber suça bulaşma, ebeveyn bilincinin önemi gibi konuları da başarıyla anlatıyor. Birçok siyahinin eğitimsizlik ve bilinçsizlik yüzünden birbirini öldürdüğünü ve siyahilerin toplumdan nasıl dışlandığını gösteren Boyz n the Hood (1991) filmi, silahlanma sorununun sonuçlarını da etkileyici bir şekilde gözler önüne seriyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0101507/

Osmanlının isyanlarla boğuştuğu bir dönemde geçen Cenneti Beklerken (2006) adlı şiirsel, düşünsel ve insancıl filmde; Anadolu'daki isyancı şehzadenin kellesi alınmadan önce onu resmetmekle görevli bir nakkaş suret, hayal, resim ve yaşam arasında geçen çok özel bir eserde başkahramanımız. Frenk usulü resim yapmanın hoş karşılanmadığı bir dönemde geçen Cenneti Beklerken (2006) filmi; sanatçının özgürlüğünü, özgürlüğünü almak için girdiği mahkûmiyeti, resmetmek ve resmederek yaşatmak konusunu, hayalleri ve artık tarih olan zamanı resim sanatıyla var etmeye devam etmeyi dönemin motifiyle beraber çok başarılı bir şekilde anlatıyor.  Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0782032/

Bir sinemasever, tiyatrosever, edebiyatsever, kısaca sanatsever olarak kişilerin sık sık bu geri bildirimde bulunduklarını görüyorum ve bundan rahatsız oluyorum: Bu film, bu oyun, bu kitap çok sıkıcı. Acaba kim sıkıcı, diye sormak istiyorum bu insanlara; karşı tarafa saldırıda bulunarak konuşmayı hiç sevmiyor olsam da. Bu sorunun altında birçok nedenin yattığını düşünüyorum. Aklıma gelen birkaçından bahsetmek istiyorum. Bir eseri çok sıkıcı bulan bir insan o eserin kendi zevklerine hitap etmediğini düşündüğü için bunu söylemiş olabilir. Örneğin o eser onun sevdiği tarzda anlatılsaydı, ona sunulsaydı belki onu hiç de sıkıcı bulmayacaktı. Bu durumda da ortaya sadece kendi zevkine uygun eserlere açık, diğerlerine hemen ''sıkıcı'' yaftasını yapıştırıp burun kıvıran birisi çıkıyor karşımıza. Bu durum böyle devam ettiği sürece kişi kendisini dar bir alana hapseder ve orada sıkışıp kalır, ufkunu yok eder. İnsanların bir esere ''ama bu çok sıkıcı'' demesinin alt...

Tennessee Williams'ın bir oyunundan uyarlanan Baby Doll (1957) adlı Elia Kazan filmi kırsalda geçen hikâyesinde, gelişmiş makinelere yenilmeden önce çırçır işinin tekeli konumundaki orta yaşlı bir adamın iş hayatında yenildiği bir yabancıyla olan mücadelesini onun genç eşi üzerinden işliyor. Baby Doll (1957) filminde yeni ve eski teknolojinin, yerli ve yabancının çatışmasının yanı sıra genç eşi ile yaptığı anlaşma dolayısıyla henüz onunla tam olarak evlenememiş ve bu nedenle kendisini baskı altında hisseden bir adamın hiddeti de yer alıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0048973/

Piyanist David Helfgott'un yaşamını anlatan Shine (1996) filmi, babasının onun yaşamındaki olumlu ve olumsuz etkilerini ve sanatçının yetişkinlik dönemini bir arada işliyor bu müzik dolu eserde. Ebeveyn ve çocuk ilişkisinin yol açabileceği sorunları ve faydaları bir arada içeren Shine (1996), David Helfgott'un hayatındaki önemli olayları hep müziğin etrafında kalarak, Geoffrey Rush'ın başrolü ile izleyicilerine sunuyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0117631/

İyi olan iyi ve kötü kahramanlara sahip centilmen bir western 3:10 to Yuma (1957) filmi. Kahramanımız kötü adamı kanuna teslim edebilecek mi, kahramanımız kanunu hep ön planda tutacak mı? Pek çok türdeşi gibi kuraklık, toz, tekinsizlik, at, tren, silah, çiftlik, sığır gibi temel öğelere sahip bir alanda geçen 3:10 to Yuma (1957) filmi, verilen sözlerin, mertliğin ve sefalet ile onurun bir arada yer aldığı iyi bir western filmi. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0050086/