İyi Ki Filmler Var

İspanyol yönetmen Luis Buñuel'in Meksika'da İngilizce olarak çektiği, öyküsü ABD'de geçen The Young One (1960) filminde; av sahası olarak kullanılan bir adada yaşayan orta yaşlı bir korucu ve kimsesiz bir genç kızın hayatlarına tecavüz şüphesiyle aranan siyahî bir adam girer. Gerçek suçlu kimdir? Irkçılığı ahlakî çelişkiler üzerinden anlatan bir öyküye sahip olan The Young One (1960); az sayıdaki karakteri ile ıssız bir adada insanın içindeki kötülüğü, çarpık düşünceleri ve ön yargıları; masumiyeti, arkadaşlığı, saflığı işleyen bir eser. Suç iddiasını bahane sayarak ön yargılarını ve nefretini öne çıkarıp bir insana ceza verme hakkını kendinde görme hâlini de konu alan The Young One (1960); hukuku yok sayarak gözlerini karartmış insanların neden olduğu şiddeti işleyen bir öyküye sahip. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0053967/

1798'de Fransa'da bir ormanda bulunan vahşi bir çocuğun uygar hâle getirilmesi görevini üstlenen meraklı ve aydın bir bilimci, Victor adını verdiği bu çocuğa özel eğitim öğretmenliği, dil ve konuşma terapistliği yapar L'enfant sauvage (1970) filminde. Bilimin, bilginin, öğretmenin, öğrenmenin önemine, zorluklarına dair, belgeselvari bir anlatıma sahip olan Vahşi Çocuk (1970) filmi; azimli ve bilgili bir bilimcinin vahşi bir çocuğu tanıma, onu eğitmeye çalışma çabasının sinema laboratuvarı ile buluştuğu bir öyküye konuk ediyor bizleri. Bilimcinin işini özenle, titizlikle, çeşitli yöntemler deneyerek yapışı, notlar alışı üzerinden hikâyesini anlatan Vahşi Çocuk (1970) filmi; bilgi ile, çalışma ve çaba ile bir insana iyilik yapmanın, sorunları çözmek için uğraş vermenin insanca güzelliğine dair bir eser aynı zamanda. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0064285/

1950'lerde Madrid'te geçen ve yaşanmış bir olayı konu alan Amantes (1991); evlenilecek kişiyle eğlenilecek kişi arasında kalmış evlenilmeyecek ve eğlenilmeyecek bir genç adamın bu iki kişi ile süren ilişkisini, şehvet ve gözü körlük içinde aldığı kararları anlatan çok iyi bir film. Geleneksel kadın tipine, rolüne ve beklentilerine sahip saf, sadakatli ve çalışkan bir genç kadın ile kirli işlere bulaşmış, şehveti yaşamaktan çekinmeyen, orta yaşlı, dul bir kadın arasında kalan yeni terhis olmuş Paco'nun karakteri, sadakati, duyguları, şehveti, ahlakı ne seviyededir ve ne yöne meyledecektir Amantes (1991) filminde? Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0101317/

Orta yaşlarını yaşayan, eski bir bağımlı olan bir uyuşturucu teslimatçısının bu işte geçirdiği zamanları konu alan Light Sleeper (1992); mesleğini sorgulayan ve yeni bir yol çizmek isteyen kendine özgü bir karakter yaratarak, belirli bir tarz dahilinde anlatımını gerçekleştiren, bolca Willem Dafoe içeren iyi bir film. Arka sokaklarda, partilerde, gece kulüplerinde bolca yaşanan uyuşturucu tüketiminin hem içinde bulunmuş hem de uyuşturucu ile arasına mesafe koyup sadece teslimat yapmaya başlamış bir adamın başkahramanı olduğu Light Sleeper (1992); bu adamın geçmiş ilişkilerine, hayatını günlüğü üzerinden anlatışına, toparlamaya, yeniden yaşamaya ve yeni yaşamak istediklerine, bağımlılara ve uyuşturucu dünyasından uzaklaşmak isteyenlere dair bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0102307/

Sorunlu aileler, ilgisiz ebeveynler arasında yaşayan, zıt mizaçlı iki ergen öğrencinin arkadaşlıkları, okulda ve okul dışı anlardaki yaşamlarında tutundukları ve savruldukları zamanlar konu alınıyor De bruit et de fureur (1988) filminde. Ergen çocukların okula adapte edilmeye çalışılması, ne küçük bir çocuk ne de bir yetişkin olmaları dolayısıyla sorunlu öğrencilere çözüm üretmekte yaşanan zorluklar; iyi bir öğretmen ve iyi bir mizaç ile güzelliklerden yana yön tutma, suç, şiddet dolu bir ailede büyüme şanssızlığı ve kötü bir mizaç ile karanlık yollara sürüklenme hakkında bir film De bruit et de fureur (1988). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0094959/

Bir lisede felsefe öğretmeni olan bir adam, okuldan atılması istenen 17 yaşındaki bir öğrencisini yakından tanıdığında onun ne kadar değerli olduğunu anlar. Onu derslere döndürmeye çalışan bu adamla öğrenci arasında öğretmen-öğrenci ilişkisinin sınırları geçilir; bu temaya sahip eni iyi filmlerden biri olan Noce blanche (1989)'da. Felsefî ve düşünsel derinliği ile de öne çıkan, gerçeklerin zaman zaman göz ardı edilmesinin ardından ortaya çıkan acı gerçekleri anlatan; duygular ve aklın çatışmasını, gençliğinin başlarında bir ergenle orta yaşlarının sonunda bir öğretmenin çarpıcı hikâyesi üzerinden izleyicilerine sunan çok değerli bir film Noce blanche (1989). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0097995/

Yumurtalık kanserine yakalanmış, hastalığı ileri evrede olan İngiliz Yazını uzmanı bir bilimcinin deneysel ve ağır bir tedaviyi kabul etmesi sonucunda yaşadıkları gerçekçi, bilgilendirici, hasta psikolojisi açısından etkileyici bir şekilde anlatılıyor; bir hastalık, yaşam ve ölüm üzerine olan Wit (2001) filminde. Orta yaşlarının sonlarındaki bir kadının yakalandığı ilerlemiş bir yumurtalık kanserinin tedavisi için gerçekleştirilen bilimsel çabalar boyunca, hastayı biyolojik bir varlık olmasının dışında bir insan olarak da tanıdığımız bir öykü anlatan Wit (2001); ölümcül bir hastalığın pençesindeki bir kadının bu hastalık ve tedavisi boyunca yaşadıklarını hem bilim hem de insancıl duygular açısından ele alan değerli bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0243664/

Hayatı boyunca hiç evlenmeyen, 1558'den ölümüne dek hüküm süren İngiltere kraliçesi I. Elizabeth'in (1533-1603) yaşamını 1579 yılından itibaren anlatan Elizabeth I (2005) filmi; dönemin saray entrikalarına, iç ve dış siyasetine, kraliçenin özel hayatında yer etmiş kişilere dair güzel bir yapım. Çoğunluğu sarayda geçen ve toplamda yaklaşık dört saati bulan iki bölümden oluşan Elizabeth I (2005); evlenmediği için varis tartışmaları altında yaşayan, yaşlılığında ise yerine kimin geçeceği tartışma konusu olan I. Elizabeth'in ülkeyi nasıl yönettiğini, özel hayatında onun için önemli bir yer edinmiş insanlarla olan ilişkilerini konu alan, izleyicilerini tarihin uzak bir köşesine götüren değerli bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0465326/

Dürüst bir polis bu vasfıyla uyuşturucu baronu olarak muhbirlik yapma görevine özel olarak seçilir Ardh el-Khof (1999) filminde. Ülkede yaşanan siyasi değişimler boyunca görevine devam eden bu adam, yaptıklarının işe yarayıp yaramadığını sorgularken gerçek bir baron ve kötü olmanın yarattığı vicdani, ahlaki, akli çatışmalar içerisinde hayatını sürer. Bir polisin ömrü boyunca sürmesi planlanan bir görevini konu alarak hem muhbirliğin zorluklarını hem de kötü olma özgürlüğünün yasal kalkanını giymiş olmanın verdiği gücü kullanabilme imkânının neden olduklarını anlatan Korku Diyarı (1999); uyuşturucu dünyasının derinlerine sızan bir öyküye sahip, hem bir suç dalına hem de bir polisin içinde kaldığı ikilemlere, bir yandan da tasfiyelerin yaşanabildiği bir devlet kurumunda ucu açık uzun vadeli planların belirsizliğine dair düşündürücü bir senaryoyla baş başa bırakıyor izleyicilerini. Daha çok Amerikan Sineması'nda örneklerini gördüğümüz cinsten bir konu ile öyküsünü anlatmaya başlayan A...

İzleyicilerini İtalya'nın Toskana bölgesindeki bir kasabada orta yaşlı bir erkek ve orta yaşlı bir kadın ile beraber bu iki kişinin şimdisine ve geçmişine dair bir yürüyüşe çıkaran Copie conforme (2010); geçip giden yıllarda yaşanan değişimler, kaybedilenler, hatırlananlar, umulanlar üzerine; inceliklerle dolu, zarif bir film. Kadın erkek ilişkilerine dair son derece özel bir film olan Copie conforme (2010); yaşanan güzelliklerin yerini uzaklaşmaya bıraktığı bir dönemde bu güzelliklerin hatırlanışı, hissedilişi ve yaşanmaya devam edişinin o kadar da zor olmayışı üzerine, insan ruhunun inceliklerinin birçok şeyi mümkün kılabileceği ama bundan uzak olmanın güzellikleri donduruşu hakkında birkaç bir saatlik bir yolculuk. Sanat üzerine birçok tartışma ve bakış açısı da içeren Aslı Gibidir (2010); insanın sanatla ilişkisinin kişinin bakış açısına göre ne kadar da farklılaşabileceğini, güzelliğin eserde mi yoksa onda anlamlar bulanda mı olduğunu tartışan bir yana da sahip. Filmin imdb pr...

1910'lu yıllarda geçen, Amerikan kadınlarının oy hakkını elde etmesi (1920) için mücadele eden Ailice Paul'un (1885-1977) ve arkadaşlarının gerçekleştirdiği eylemleri anlatan, özgürlük ve eşitliğin değerine dair, özellikle de konusu itibarıyla değerli bir film Iron Jawed Angels (2004). Sadece birkaç eyalette kadınlara oy hakkının tanındığı bir ortamda bu kadınların oylarını tüm kadınlara oy hakkı vermeyi destekleyenlere vermesi gerektiğini söyleyerek kampanyasını yürüten, gerçekleştirdiği eylemlerle medyanın dikkatini çekmeye ve başkan üzerinde baskı oluşturmaya çalışan inatçı ve kararlı bir kadının ilham veren öyküsünü sinemaya taşıyan bir film Iron Jawed Angels (2004). Kadın hakları ve erkeklerin kontrolü altındaki bir dünyada yaşamanın kadınların özgürlüğüne olan doğrudan etkisi üzerine de değerli bir hikâye anlatan Iron Jawed Angels (2004); çabalamanın ve insanları bir araya getirerek haklarını almanın, bu uğura taş koymak için güç odaklarının çıkarttığı insanlık dışı zorlu...

Eski eşinden bir çocuk sahibi, yeni bir evlilik yapmış orta yaşlı bir kadının arabasına on farklı yolculukta Tahran sokaklarında konuk olduğumuz Dah (2002); anne ve oğul ilişkisi, erkeklere göre hareket etmek gereken bir toplumda yaşamanın zorlukları, böyle bir toplumda kadın olmak, bağlılık ve bağımsızlık gibi konuları işleyen değerli bir film. Tamamı arabada ve sadece iki açıyla çekilen Dah (2002) filminde zaman zaman misafir yolcuların zaman zamansa sürücünün yüzünü görerek çeşitli sohbetlere konuk oluyoruz. İyi bir film çekmek için en iyi kameralara ve en gelişmiş teknik olanaklara ya da büyük bütçelere sahip olmak gerekmediğini bir kez daha hatırlatan cinsten bir film olan Dah (2002); orta yaşlı bir kadının yaşamı ve aracına aldığı kadınlar ile girdiği iletişim üzerinden bizleri İran'a konuk ediyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0301978/

Mahkûmları ziyaret etmesi, toplumun büyük nefret duyduğu suçluların haklarını savunması ile bilinen İngiliz siyasetçi Frank Pakenham'ın (1905-2001) yaşamını konu alan Longford (2006); ağır suçlar işlemiş insanlar için insan haklarından bahsetmenin toplumdan aldığı tepkiye karşı kendi yardım anlayışını sürdürmeye devam eden bir adamın içinde yer aldığı çatışmaları başarılı bir şekilde anlatıyor. Hapishanelerdeki insanların çağrılarına kulak verip onları ziyaret eden, işledikleri suçlar ne olursa olsun bu insanlara insanca yaklaşan ve bu nedenle zaman zaman medyadan, toplumdan büyük tepki gören bir adamın hayatında önemli bir yer etmiş bir cinayet davası ile ilgili verdiği mücadelede yaşadıkları Longford (2006) filminin ana konusu. Hümanizm, her suç affedilebilir mi, inanç, büyük tepki toplamış bir suçluya hukukî yardımda bulunan kişinin üzerinde oluşan baskı, hapishaneler, ceza sistemi, şartlı tahliye gibi konuları işleyen, bir biyografiden öte birçok çatışma ve tartışma üzerine de ...

19. yüzyılın son çeyreğinde geçen Bury My Heart at Wounded Knee (2007) filminde ABD'de yaşayan Kızılderililerin ellerinden topraklarının nasıl alındığı tarihsel bir hikâye üzerinden, yerlilerin buna karşı verdiği mücadele ile beraber anlatılırken; asimilasyon, çıkar, şiddet, medeniyet ve vahşet üzerine de bir öykü izleyicilere sunuluyor. Ülke yöneticilerinin bir tehdit ve engel olarak gördükleri Kızılderililer ile yaptıkları ve uymadıkları anlaşmalardan bazılarını anlatan, baskı ve şiddet ile kendi medeniyetini kabul ettirme, bu medeniyetin içerisinde kendine aykırı olan bir başka medeniyeti eritme çabasını tarihsel bir öykü ile sunan, antropoloji açısından da zenginlik içeren değerli bir film Bury My Heart at Wounded Knee (2007). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0821638/