İyi Ki Filmler Var

Zorlu bir çocukluk geçirmiş genç, güzel ve uçarı bir kadın, varlıklı ve huzur içinde yaşayan bir ailenin evinde çalışmaya başlar Rambling Rose (1991) filminde. Ailenin tüm üyeleri, bolca hatalı ilişki kursa da bu hayat dolu kadını samimi bir şekilde sever. Büyük Buhran sonrasında Amerika'da geçen Rambling Rose (1991) filmi; eşler arası iletişim ve karar alma süreçlerinde her iki tarafın da söz sahibi olması gibi önemli bir medeni saygıyı göz ardı etmeyen bir ailenin sorun getiren yeni üyesini yakından tanıdığımız, onun başına gelenlere bu aile ile beraber konuk olduğumuz güzel bir eser. Ailenin ergen erkek üyesinin hayatı, kadınları ve aşkı tanımaya başladığı zamanlarında içten bir sevgi duyduğu Rose, onun için saflığın ve çocukluğun güzel hatıraları arasında yer alır. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0102753/

Dilimizde rol almak, rol oynamak, rol üstlenmek deyimleri sıklıkla kullanılıyor. Tiyatro ve sinema ile alakalı birer deyim olan bunlar, son günlerde üzerine düşündüğüm ve bu işte bir terslik var, dediğim sözler oldu. Öncelikle birkaç örnekle deyimleri kullanayım: Bu başarıda önemli rol alan... Bulgulara ulaşmamızda büyük bir rol oynayarak... Kentimizin tanıtımında kilit rol üstlenerek... Üzerine düşününce ve konuşmalara, yazılara, günlük dile dikkat edince rol almak, rol oynamak, rol üstlenmek gibi deyimlerin sıkça kullanıldığını fark etmek mümkün. Bu işte bir terslik var, diye düşünmeme neden olan noktaysa rol sözcüğünü içeren deyimlerin genellikle olumlu bir anlamda kullanılması. Mantıken konuya yaklaşacak olursak bir yerde rol alınıyorsa, rol oynanıyorsa, rol üstleniliyorsa burada bir şey gerçekten değil, gerçekmiş gibi yapılıyor demektir. Dolayısıyla bu aslında olumlu değil, olumsuz bir şeydir. Rol alan, rol oynayan, rol üstlenen, rol verilen bir kişi tiyatroda ve sinemada sahneye,...

Pieter Bruegel'in 1564'te yaptığı Çarmıha Gidiş adlı tablosunun içerdiği zengin hikâyelerin sinema aracılığıyla, görselliğin ve yalınlığın ön planda olduğu bir tarzla anlatıldığı, bir resmin içine ve o resmin karakterlerinin yaşamlarına konuk olduğumuz özel bir film Mlyn i krzyz (2011). Az sayıda diyalog içeren bir film olan ve esere konu olan tablonun ressamı Pieter Bruegel'i de bir karakter olarak içeren Mlyn i krzyz (2011); bir ressamın gözlemlerini ve anlatım gücünü yansıtan bir eseri nasıl ortaya çıkardığına ve bu eserde neler anlatmak istediğine dair ilham verici bir yolculuğa da imkân tanıyor.  Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt1324055/

2007 yılında Nobel Barış Ödülü'nü de alan ABD'li siyasetçi ve çevreci Al Gore'un sunumuyla; küresel ısınmanın nasıl oluştuğu, sonuçlarının neler olduğu, böyle devam ederse neler olabileceği ve önlem almak için neler yapılması gerektiği konularında izleyicilerini bilgilendiren çok değerli bir belgesel An Inconvenient Truth (2006). Kendisini küresel ısınma sorununu dünyaya duyurmaya ve bu sorunun çözümü için harekete geçilmesine katkıda bulunmaya adamış bir insanın çabalarını, bilimsel veriler eşliğinde yaptığı aydınlatıcı ve açıklayıcı sunumu içeren çok yararlı bir belgesel Uygunsuz Gerçek (2006). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0497116/

Ellişer dakikalık 13 bölümden oluşan The Adventures of Sherlock Holmes (1984-1985) kısa dizisinde, 19. yüzyılın sonlarında, 221B Baker Sokağı, Londra adresinde ikamet eden, işini büyük bir zevkle yapan meraklı ve titiz bir dedektifin içinden çıkılmaz olaylarla, suçlarla, gizemlerle dolu birbirinden bağımsız öykülere mercek tutuşuna konuk oluyoruz; dostu Doktor John Watson ile beraber. Arthur Conan Doyle'un romanından uyarlanan Sherlock Holmes'un Maceraları (1984-1985) kısa dizisi; dedektifliğin ve araştırmacılığın, bilinmezleri aydınlatmaya yarayan parlak bir zekânın; suçluların neden olduklarının, suçsuzların maruz kaldıklarının çok sayıdaki öyküsünün, bakmakla görmek arasındaki farkı yansıtan zekâ dolu bir anlatısı. Bu kısa dizinin aynı başrol oyuncusu ve aynı yapım şirketi ile yapılmış devamları:  The Return of Sherlock Holmes (1986-1988) The Case-Book of Sherlock Holmes (1991-1993) The Memoirs of Sherlock Holmes (1994) Dizinin imdb profili:  https://www.imdb.com/title...

1975'e kadar kürtajın yasak olduğu Fransa'da 60'ların başında geçen, bir üniversite öğrencisinin hamileliğini sonlandırmaya çalışırken yaşadıklarını konu alan L'événement (2021); istenmeyen bir gebeliğe sahip bir kadının hem devlet hem de toplum tarafından maruz bırakıldığı tehlikeli açmazların gerçekçi ve dramatik bir hikâyesi. Kürtajın yasaklandığı ve dileyen kadınların devlet yardımıyla, en iyi tıbbi destekle hamileliklerine son verebilmelerinin mümkün olmadığı bir ortamda yaşamanın bir kadının hayatını nasıl etkilediğini çok başarılı bir şekilde anlatan, evli olmayan bir öğrencinin istenmeyen bir hamilelik sonrasında hayatının nasıl altüst olabileceğini gösteren Olay (2021) filmi; kürtaj hakkının engellenmesinin kadınlara yapılan ne kadar büyük bir kötülük olduğunu izleyicilerine gösteriyor. Hamilelik korkusunun üniversiteli kadınların cinsel hayatlarını ve kariyer planlarını nasıl etkilediğini de gösteren bir eser olan L'événement, kadın özgürlüğü konusunda öne...

ABD'de çokça yaşanan tecavüz ve toplu tecavüz suçlarına dikkat çeken bir film olan The Accused (1988); bir barda tecavüze uğrayan bir kadının saldırganlardan şikâyetçi olması sonucunda yapılan yargılamayı konu alıyor. Anlaşmayla sonlanan bu yargılamanın ardından tecavüz sırasında alkışlarla ve tezahüratlarla yapılanı destekleyen seyirciler de suça teşvikten yargılanıyor. Çok iyi bir mahkeme filmi olan, çok önemli bir sosyal soruna ve suça dair bir film olan Sanık (1988); tecavüze uğrayanın yaşadıklarını, hukuk yoluyla suçluların cezalandırılması için çabalamasını ve işini hakkıyla yapan bir savcı yardımcısının çalışmalarını anlatan, değerli bir eser. Aynı zamanda tecavüze uğrayanın nasıl bir geçmişinin, nasıl bir yaşam tarzının olduğunun da yargılandığı, ne yazık ki ülkemizde de çokça yaşanan bir suçun farklı boyutlarıyla işlendiği kıymetli bir film Accused (1988). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0094608/

Özel bir atmosfere sahip, reenkarnasyonlu ve hipnozlu bir hafıza kaybı, cinayet, gerilim ve aşk filmi olan Dead Again (1991); yıllar öncesinde bir bestecinin, eşini öldürmekle suçlanmasının günümüzdeki bir kadın ve bir erkeğin birbirine denk gelmesinden sonra aydınlanmasıyla sonuçlanan bir hikâye anlatıyor. Birçok türü bir arada içeren özel bir tarza sahip çok iyi bir film olan Dead Again (1991); yıllar öncesinin insanlarıyla şimdinin insanlarını reenkarnasyon ve hipnoz üzerinden paralel bir hikâyeyle anlatarak bir aşk ve cinayet öyküsünü derinlemesine açıklıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0101669/

1940'ların başlarında Pasifik'te geçen In Harm's Way (1965) filmi; II. Dünya Savaşı'nda İnci Limanı Baskını'nın, ardından Japon adalarının alınarak hava gücü ile Japonya'ya ulaşma kapasitesine erişme planının bir amiralin hikâyesi üzerinden anlatıldığı, iyi bir eser. Sadece bir savaş filmi olmayan In Harm's Way (1965), aynı zamanda askerlerin kişisel yaşamlarına ve ilişkilerine de değinen bir anlatımla izleyicilerini birey hikâyelerinin içine de konuk ediyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0059309/

Rütbeli bir havacı, hava kuvvetlerinin önemsiz görüldüğü 1920'lerde ileri görüşlülüğü ile bu alana daha fazla bütçe ayrılması gerektiğini, modern donanımlara ihtiyaç olduğunu dile getirir. İlerleme kaydedilmeyince ve kazalar artınca orduyu eleştirir. The Court-Martial of Billy Mitchell (1955) onun yargılanışını konu alıyor. Bir askerin kayıtsız şartsız itaat ederek mi yoksa sorunları ve öngörülerini dile getirerek mi ülkesine hizmet etmesi gerektiğini tartışan iyi bir mahkeme filmi olan The Court-Martial of Billy Mitchell (1955); aynı zamanda havacılığın önemi üzerine biyografik bir hikâye. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0047956/

2. sınıf öğrencisi Mina, okul sonrasında annesi onu almaya gelmeyince eve kendi başına dönmeye kalkar Ayneh (1997) filminde. Artık filmde oynamaktan vazgeçen Mina, canlandırdığı karakteri bırakıp set ekibinden ayrılır. Bu sefer gerçek hayatta kendi başına evine gitmek üzere Tahran sokaklarını arşınlar. Film ile gerçeğin iç içe geçtiği harika bir film olan Ayna (1997); bir çocuğun saflığını yansıtan kurgusu ve gerçekliği ile bir film yapma filmi olmanın ötesine geçiyor. Aynı zamanda çocukla ilgilenen ve ilgilenmeyen insanları, İran halkına, İran sokaklarında evlerine gitmeye çalışan insanlara ve onların çeşitli sohbetlerine Mina'nın üzerindeki mikrofon aracılığıyla konuk oluyoruz bu çok değerli eserde. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0117056/

Jül Sezar'dan sonra cumhuriyetten imparatorluğa geçen Roma'nın bu dönemdeki ilk krallarının (Augustus, Tiberius, Caligula, Claudius) hayatlarına saraydan konuk olduğumuz, ellişer dakikalık 12 bölümden oluşan BBC yapımı I, Claudius (1976) kısa dizisi; bizleri entrika, hırs, çıkar, delilik, bilgelik dolu bir tarih yolculuğuna çıkarıyor. Roma İmparatorluğu tarihindeki bazı önemli isimlere ve bunların saray içindeki etkinliklerine yer veren I, Claudius (1976) kısa dizisi; büyük bir prodüksiyon ya da aksiyon ile değil, saray içinden yöneticilerin hayatlarına, nasıl hüküm sürdüklerine konuk ediyor bizleri. Tarih merakı olan, kekeme ve topal olduğu için sarayda önemsiz bir konumda bulunan Claudius'un tanık olduğu bütün olayları anlattığı bir hikâye içinden izleyicilerini Roma İmparatorluğu'nun hükümdarlarının saltanatlarına götürüyor I, Claudius (1976) kısa dizisi. Dizinin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0074006/