İyi Ki Filmler Var

Mitoloji hakkında yapılmış en güzel sinema eserlerinden, 24'er dakikalık 4 bölümden oluşan The Storyteller: Greek Myths (1991); Daidalos ve İkaros, Orpheus ve Eurydike, Perseus ve Gorgo, Theseus ve Minotauros söylencelerini anlatan harika bir kısa dizi. Bir anlatıcı ve onun köpeği arasında geçen diyaloglardan canlanan mitler, binlerce yıldır anlatılagelmiş, birçok insana ilham olmuş, birçok dilde birçok anlam kazanmış söylencelerin büyülü dünyasına konuk ediyor bizleri. Sinemanın görsel anlatım gücü ile beraber efsaneleri canlı bir dünyanın içerisinden görerek bu öyküleri daha akılda kalıcı şekilde deneyimlemek açısından da son derece değerli bir kısa dizi The Storyteller: Greek Myths (1991). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0098834/

Polonyalı doktor ve eğitim bilimci Janusz Korczak'ın (1878-1942) Varşova gettosunda geçen günlerini konu alan Korczak (1990); 200 yetim çocuğun bakımını üstlenen bu adamın özveriyle çalışmasını, gösterdiği çabayı, yaşadığı zorlukları anlatan iyi bir film. Gettoda yaşama çocuklar ve onları yaşatmaya, onlara eğitim vermeye, onların gereksinimlerine çözümler üretmeye çalışan bir bilimci üzerinden konuk olduğumuz Korczak (1990); insan onurunu korumaya ve iyiliği yaşatmaya çalışan bir adamın gerçek öyküsü. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0099949/

Bir şeyler yapmak yerine yapılmış ya da yaptıkları şeyler hakkında konuşup duran, bunları irdeleme hâlinin içindeki karakterleri barındıran Conte de printemps (1990); ilişkiler ve ilişkilere dair bakış açıları üzerine, bol bol felsefe içeren bir film. Bir felsefe öğretmeni kadın ile konsevatuvarda piyano öğrencisi olan bir genç kadının kurdukları arkadaşlık sonucunda hem bu kişileri ve yaşamda bulundukları noktalarla ilgili düşüncelerini tanırız hem de piyanist adayının babası ile sevgilisini. Conte de printemps (1990) filmi farklı karakterlerin yaşamda içinde yer aldıkları durumlara dair yaklaşımlarına ve o karakterlerin mizaçlarına dair onlarla kısa bir tanışıklık yaşamamızı sağlayan, ardından herkesin kendi yoluna gittiği, bizleri de tekrar kendi hayatlarımıza bırakan bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0097106/

Yaşamı şehirde geçmekte olan bir çocuğun, ailesinin yaz tatilini kırsalda geçirme kararı sonucunda burada doğayı tanımasını, hayranı olduğu babasının avcılıkta başarı kazanması için elinden geleni yapmasını, taşralı bir akranıyla kurduğu dostluğu anlatan çok güzel bir film La gloire de mon père (1990). Bir büyüme öyküsünü kentle kırsalı buluşturarak, iki farklı dünyayı buralarda yaşayan insanları bir araya getirerek anlatan Babamın Zaferi (1990); bir çocuğun saf duygularını ve büyüdükçe bazı gerçekleri anlamaya başlamasını, babasına olan hayranlığını, unutulmaz anılarla dolu bir yaz tatili geçirmesini anlatan mutluluk verici bir öykü. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0099669/

Gülmenin en çok yakıştığı adamlardan birinin başrolünde yer aldığı Gülen Adam (1990); olur olmaz her şeye gülme hastalığına tutulmuş bir adamın onun rahatsızlığını araştıran doktor tarafından izlenişini, gülüşünü seven bir kadınla evlenişini; fakirlerin gecekonduda, bazı zenginlerin de kaçak villada yaşadığı bir kentte başını sokacak bir yuva arayışını konu alıyor. Ağlanacak hâlimize bol bol gülmemizi sağlayan filmlerden olan Gülen Adam (1990); barınma sorunu, geçinememe sorunu, çarpık kentleşme gibi temaları saf duygular yaşayan orta yaşlı bir adam ve genç bir kadın üzerinden anlatan, toplumsal sorunlara kayıtsız kalmak yerine bunu güldüre güldüre anlatan değerli bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0252486/

Lizbon'a gelen bir gemi işçisi, burada öylece vakit geçirirken ve Cenevre'deki sevgilisine mektuplar yazarak hayatını anlatırken kaldığı oteldeki bir işçi kadınla ilişki kurar; kendine özgü tarzı ve bir mekân olarak kenti kullanışıyla öne çıkan Dans la ville blanche (1983) filminde. Başrolünde Bruno Ganz'ın ve Lizbon'un yer aldığı Dans la ville blanche (1983); orta yaşlarını yaşayan bir denizcinin aklındaki ve kalbindeki sisler arasında dolaştığımız, bir ilişkinin oluşmasına, yaşanmasına ve devam edememesine konuk olduğumuz bir aylak adam öyküsü. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0085400/

Yaklaşık birer saatlik 8 bölümden oluşan BBC yapımı Human Planet (2011) belgeseli; insansoyunun Dünya'nın sularına, buzlarına, sıcağına, soğuğuna, ormanına, dağına, canlılarına nasıl uyum sağlayarak yaşamını sürdürdüğünü anlatan, binbir coğrafyada geçen çok değerli bir eser. John Hurt'ün sesiyle anlatımını gerçekleştiren Human Planet (2011) belgeseli; karnını doyurmak ve ailesine bakmak için insanların çevrelerini nasıl değerlendirdiğine, farklı coğrafyalarda ne gibi zorluklar olduğuna, günümüzde insansoyunun çevre üzerinde nasıl bir etkisinin bulunduğuna, bölümlerinin sonunda kamera arkası sürecini de izleyicilerine sunarak bizleri konuk ediyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt1806234/

Ergenliklerinin başlarındaki üç erkek çocuğunun bir çete kurmalarını, haylazlıkla kötülük arasında, doğruyla yanlış arasında gidip gelişlerini, ebeveynlerinin hayatlarındaki etkisini, saf duygularını, meylettikleri tarafları bu yaşların güzellemesini yapmaya çalışmadan anlatan çok iyi bir film Zappa (1983). Ergenlikle beraber kişinin kazanmaya başladığı bilinç, doğruyla yanlışı ayırt etme edimi, büyümeye başlama, arkadaş çevresinin bu bireyler üzerindeki etkisi, kişinin seçimlerinin yaşamına yön verişi, çocukluktan çıkıp yetişkinliğe doğru yol alırken bu insanların şekillenişi hakkında, birçok gençlik filminin aksine daha doğal ve gerçekçi bir öyküye, anlatıma sahip, bir Danimarka kasabasında geçen çok değerli bir film Zappa (1983). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0088445/

12. yüzyılın sonlarında İngiltere'ye konuk olduğumuz güzel bir film olan Ivanhoe (1982); Aslan Yürekli Richard, Robin Hood, şövalyeler, cadı ilan etme ve onu yakma merakı, taç sevdası, din ya da köken temelli çatışma, aşk ve dostluk gibi konuları içeren bir anlatımla bizleri bu döneme davet ediyor. Dönemin iç siyasetine, taht kavgalarına, politik dinamiklerine ve o zamanlarda hakim olan birçok geleneğe, değere konuk olmamızı sağlayan Ivanhoe (1982); dünyanın değişememiş sorunlarını da yaşamda sürüp giden duyguları da içeren öyküsüyle zamanda dönem, toplum, birey hakkında, masalsı bir atmosfer içerisinde yolculuk. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0084157/

1897 yılında bir bilimcinin ve iki yardımcısının Kuzey Kutbu'nu keşfetmek üzere çıktıkları balon yolculuğunu, bu yolculuğun hayatta kalma çabasına dönüşünü, bu süreçte yaşananları anlatan, çok iyi bir oyuncuyu (Max von Sydow) içeren çok iyi bir film Ingenjör Andrées luftfärd (1982). Yolculuk öncesindeki süreçte yaşananları, Kuzey Kutbu'na keşif gezisi yapmanın İsveç'e katacağı itibarı ve buna karşın bu yolculuğun içerebileceği aksaklıklara dair uyarıları da öyküsünde barındıran Ingenjör Andrées luftfärd (1982); karakterlerinin hayatta kalma mücadelesini ve dönmek, yaşamak istedikleri hayatlarına dair hayallerini bir arada içeren incelikli bir kurguyla, zengin bir görüntü yönetmenliğiyle bizleri etkileyici bir filme konuk ediyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0084136/

1930'larda İsveç'te, kırsal bir bölgede geçen Den enfaldige mördaren (1982)'de, çocukluğundan beri budala olarak görülen ve bu şekilde muamele edilen bir genç adam, yörenin kodamanının çiftliğinde alçakça çalıştırılır. Ona insanca muamele eden bir köylü ailesi, bu adama kol kanat gerdiği için güçlülerin zorbalığı ile karşılaşır. İyilik ve kötülüğün, saflık ve kibrin çatıştığı bir öyküye sahip çok iyi bir film olan Den enfaldige mördaren (1982); insan olabilen ve insan olamayan karakterleri ile hem iç ısıtan hem de sarsıcı bir film. Saf başkarakterinin nasıl bir insan olduğu ve ne gibi zorbalıklara maruz kaldığı, kendisine kapısını açan ailenin engelli kızı ile kurduğu ilişki ve çok güzel bir doğanın içinde hayatı lanete çeviren kötülük... Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0083888/

Savaş pilotu olmaya karar veren bir genç, zorlu bir eğitim için üsse giriş yapar. Üssün bulunduğu kasabadaki bazı kadınlar pilot karısı olmak için her eğitim döneminde potansiyel adaylarla ilişki kurmaya çalışır. Sınıf farklılıklarının keskinliği ve zorluğu, sınıf atlama hayali üzerine çok iyi bir film An Officer and a Gentleman (1982). Savaş pilotu olacak subayların geçtiği zorlu eğitimi de odağına alan An Officer and a Gentleman (1982) filmi; hem adayların eğitim sürecine hem de özel hayatlarına bizleri konuk ediyor. İyi bir gelir ve saygınlık anlamına gelen bir mesleğin adayı olan erkekler, bu kişileri yoksul hayatlarından çekip çıkarılmak için şans olarak gören bazı fabrika işçisi kadınların planlarının parçasına dönüşür. Çıkar dünyasında buluşan içgüdüler ve çatışan beklentiler aşk, sevgi, dostluk gibi değerlerle de karşılaşır. An Officer and a Gentleman (1982) filmi maddi beklentilerin evliliği kısa yoldan yükseliş yolu hâline getirebilmesi, bu uğurda hamileliği dahi evlilik için...

İkiz kardeşler hakkında yapılmış özel filmlerden biri olan Dead Ringer (1964)'te, yıllardır araları açık olan iki kardeşin bir cenaze dolayısıyla tekrar görüşmesi onların geçmişlerine ve gelecek planlarına uzanan bir öyküye konuk eder bizleri. Başkasının hayatını almak ve başkasının hayatını devralmak temasını suç ve gerilim tonları ile beraber işleyen Dead Ringer (1964); başrollerinde Bette Davis'in bulunduğu ikiz kardeşlerin hayatları ve karakterleri hakkında iyi bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0057997/

Çocuksuz ve orta yaşlı bir çiftin bir zenginin çocuğunu kaçırmasının altında yatan motivasyonların yavaş yavaş su yüzüne çıktığı Seance on a Wet Afternoon (1964); bir medyum kadının müşterilerine verdiği seanslara, planını uygulamaya koyuşuna, eşiyle olan ilişkisine ve ussal dünyasına dair. Temasının filmleri arasında özgün bir yere sahip olan ve Londra'da geçen Seance on a Wet Afternoon (1964); hem çocuk kaçırmanın aksiyon ve gerilim içeren yanının hem de bunu gerçekleştiren çiftin nasıl bir ilişkisinin, nasıl bir geçmişinin olduğunun anlatıldığı bir suç filmi. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0058557/

Fransa-İspanya sınırında, öyküsü her iki ülkede de geçen; Gregory Peck'in bir Cumhuriyetçiyi, Anthony Quinn'in ise bir Milliyetçiyi canlandırdığı Behold a Pale Horse (1964); İspanya İç Savaşı'nın (1936-1939) üzerinden yirmi yıl geçse de çatışmaları devam eden, farklı duruşlara sahip iki bireyi anlatan iyi bir film. Öyküsünde rahiplere ve kiliseye karşı olumsuz bir bakışı olan bir Cumhuriyetçiyle rahipleri ve kiliseyi mevcut düzenden yana gördüğü için onları kendi tarafında sayan bir Milliyetçi yüzbaşıyı içeren Behold a Pale Horse (1964); annesi hasta olduğu için sürgünden dönüp onu ziyaret edip etmemek konusunda çelişki yaşayan, içinde yanan ateşi sürgün yaşamında yitirmeye başlamış bir adamın kendisine çizdiği yol hakkında. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0057879/

Sicilya'da geçen Sedotta e abbandonata (1964); üç kız çocuk sahibi itibarlı bir adamın, kızlarından birinin baştan çıkarılmasıyla beraber görünüşü kurtarmak için giriştiklerini anlatan bir namus meselesi alavere dalaveresi ve komedisi. İlkel ahlak ve namus anlayışına sahip insanların yoğunlukta olduğu bir çevrede yaşayan karakterleri barındıran, insanların çarpık yaklaşımları ve iki yüzlülükleri üzerinden beslenen bir melodramı keyifli bir şekilde anlatan eğlenceli bir film Sedotta e abbandonata (1964). El âlemin diline düşmemenin kanundan bile önemli olduğu bir çevrede insanları görünüşe inandırmak mı yoksa kanunlar mı üstün gelecektir? Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0058564/

Bir siyah işçinin çalışma hayatı, bir siyah kadınla kurmaya çalıştığı ilişki ve sendikacı geçmişinden, haksızlığa tahammül edemeyen, başkaldıran yapısından dolayı bulunduğu bölgedeki diğer siyahlardan bile destek göremeyerek dışlanması, düzen dışına terk edilmesi hakkında olan bir bağımsız Amerikan filmi Nothing But a Man (1964). Öyküsünü yalın bir tonla, aksiyona bulamaya çalışmadan, ana karakterinin hem özel hayatına hem de iş hayatına odaklanarak anlatan Nothing But a Man (1964); artık linçlerin olmadığı ama bu linçlerin yerini başka tür linçlere bıraktığı ırkçı ve gerici bir ortamda bağımsız kalmak, kendi ayakları üzerinde özgürce yaşayabilmek isteyen bir adamın karşılaştıklarına dair iyi bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0058414/

Çok çocuklu bir kadınla bir senaristin tutkuyla başlayan evliliğinin geçmişine ve şimdisine konuk olduğumuz The Pumpkin Eater (1964); kaybolan duygular, hatırlanan ama artık uzakta kalmış anılar, inanılanların yarattığı hayal kırıklığı üzerine olan, tüm bunları ana kadın karakterinin üzerinden anlatan bir film. Çok çocuklu bir aileye sahip olmanın zorlukları, sadakatsizlik ve sahtekârlık, ilişkide olduğu bir kişi varken başkalarıyla da ilişki kurmayı sıradanlaştırmak, bir zamanlar bir yıldız gibi parlayan hislerin ve saf hayallerin yerini kire, hayal kırıklıklarına ve bunların acısına bırakması The Pumpkin Eater (1964) filminin izleyicilerine kendi özel atmosferi içerisinden anlattıkları. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0058500/