İyi Ki Filmler Var

1963 yılının tadılmayı bekleyen mahsullerinden olan, zihinsel engelli çocuklara eğitim verilen bir okulda geçen A Child Is Waiting; çocuklara bilimsel yöntemler ve kuramlar açısından yaklaşmaya çalışan bir psikologla onlara duygusal açıdan yaklaşan bir müzik öğretmeninin bu çocuklarla kurduğu ilişki hakkında çok iyi bir film.  Aynı zamanda ebeveynler açısından da öyküsünü işleyen A Child Is Waiting (1963); çocuğu engelli olan ebeveynlerin bu durumu nasıl karşıladığı, bu durum hakkında neler düşündüğü üzerine de bizleri empatiye konuk ediyor. Hem devlet kurumu açısından hem de ebeveynler açısından engelli bireylere verilmesi gereken önem, gösterilmesi gereken ilgi üzerine de düşündürücü bir film olan A Child Is Waiting (1963); toplumun içinde yer alan ve bazen göz ardı edilen insanlara yaklaştığımız, onları ve ebeveynlerini daha iyi anladığımız ve birçok güzel duyguyu duyduğumuz cinsten olabilecek bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0056930/

Orta yaşlarındaki bir kadının kocasıyla beraber Avrupa'ya yaptığı gemi seyahati ona geçmişini hatırlatır Pasazerka (1963) filminde. Kocasına toplama kampında subaylık yaptığı geçmişinden anılar anlatır, yardımcısı Marta'ya yardım bile ettiğini dile getirir. Geçmişten gelen bir vicdan muhasebesi. Yönetmeninin film tamamlanmadan ölmüş olması dolayısıyla başkaları tarafından bitirilen ve buna da anlatımında yer verilen Pasazerka (1963); Polonya'dan çıkmış, gerçekçi dram tarzında, bir kadın görevli ile bir kadın mahkûmun toplama kampında nasıl bir ilişkileri olduğuna, geçmişini hatırlayan bir görevlinin buradan aklında kalanlara dair iyi bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0054159/

Soğuk Savaş Dönemi'nde, Güneydoğu Asya'da bir ülkede geçen The Ugly American (1963) filmi; ABD büyükelçisi olarak burada göreve başlayan bir adamın görevini yerine getirirken karşılaştığı zorluklar, güçler arasında sıkıştırılan yerli halkı kontrol etmek isteyen tarafların mücadeleleri hakkında. Sömürgeci güçlerin rakiplerine karşı üstünlük elde etmek için zayıf ülkeleri nasıl yönettiğine, bu ülkelerdeki dinamikleri nasıl kullandıklarına, bireyin değil emperyal güçlerin çıkarlarının önemli olduğu bir ortama konuk olduğumuz iyi bir politik drama The Ugly American (1963). Marlon Brando da cabası. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0056632/

Hapisten molla kılığına girerek kaçan bir hırsızın imamsız bir sınır köyünün sahte imamı olarak kaçak hayatı yaşamasını, sınırı geçmek için fırsat kollarken yaşadığı çevredeki insanların hayatına dokunmasını anlatan çok güzel bir film Marmoulak (2004). Hem dinî bir bakış açısına hem de insancıl bir yaklaşıma sahip olan, komedi ile dramı bir arada içererek öyküsünü anlatan Marmoulak (2004); bir mahkûmun mahkûmiyetine, yarım özgürlüğüne; eğreti bir imamken doğallığı, yaşamdan edindikleri ve deneyimleri, hayata bakış açısı ile cemaatinin dine ve camiye gelmeye daha çok ilgi duymasını sağlamasına, sorunlara kendi usulünce çözümler üretmesine dair çok keyifli ve samimi bir film. İran'da din adamı olmak, bunun âdeta dokunulmazlığından yararlanmak, din adamlarının halk üzerindeki etkisinin kullanılması üzerine de düşündürücü bir film Kertenkele (2004). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0416960/

Kocası öldüğü için töre gereği onun kardeşiyle evlenmesi istenen Reyhan Hanım hem bu âdete karşı mücadele vererek ataerkillerin kendilerini lekelenmiş hissetmesine sebep olur hem de eşinden kalan kamyoncu lokantasını işleterek yaşamını sürdürmek, çocuklarına bakmak ister; Café Transit (2005) adlı, bol yemekli, bol yolculu, çok dilli, pek lezzetli filmde. Dul kalmış bir kadının İran'da hangi geleneklerle ve nasıl bir bakış açısıyla karşılaşabileceğine, kendi başına bir kamyoncu lokantasını işletmek isteyen bir kadının burada nasıl ayıplanabileceğine dair bir film olan Café Transit (2005); bir kadının var olma ve onun varlığını boyunduruk altına almak isteyenlere karşı koyma mücadelesini insancıl bir tarzla, başarılı bir şekilde anlatıyor. İran'ın kuzeybatısında, Türkiye sınırına yakın bir yerde geçen, bolca Azerice ve Türkçe de konuşulan, farklı uluslardan tır şoförlerinin de durduğu bir uğrak yerine dönen, lezzetli yemekleri içeren kamyoncu lokantası Café Transit (2005) filmini...

Agnès Varda'nın kamerasını tarlalarda hasat sonrasında kalmış meyveleri ve sebzeleri toplayanlara, şehirlerde çöpe atılmış yiyecekleri ve eşyaları toplayanlara çevirdiği, onların arasında dolaştığı ve onlarla sohbet ettiği, fazlalıklara sahip olma lüksünün neden olabildiği ziyanın önüne geçmeye çalışan insanlara dair bir belgesel Les glaneurs et la glaneuse (2000). Tarlalarda toplayıcılık yapmanın yasal boyutlarından kentlerde toplayıcılık yapanların bunu neden ve nasıl yaptığına kadar uzanan bir anlatıma sahip Les glaneurs et la glaneuse (2000); hem yoksulluk dolayısıyla hem de yiyeceklerin ve eşyaların ziyan olmasına gönülleri elvermediği için bunları yapan güzel insanları yakından tanıdığımız değerli bir belgesel. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0247380/

Islahevine gönderilmesine ramak kalmış ırkçı bir ergenin Değerlendirme Merkezi'nde son defa kurallara uymaya, saygılı olmaya davet edilmesi ve sosyal hizmetler görevlilerinin bunun için çabalaması ancak kafasının dikine gitmekte kararlı olan bu çocuğun kendisine çizdiği yol anlatılıyor Made in Britain (1983) filminde. Başkarakterinin kötülüğü dolayısıyla rahatsız edicilik seviyelerine de ulaşabilen bir film olan Made in Britain (1983); suçla iç içe yaşayan bir ergenin topluma ayak uydurması için ıslah edilmeye çalışılması ve bu çabanın onun bir kulağından girip öbür kulağından çıkması hakkında iyi bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0084287/

İnsanın insanı sömürdüğü yetmiyormuş gibi Dünya'yı sömürmeye gelen uzaylı Ziyaretçiler, kendilerini barışçıl gibi göstererek, bilimcileri suçlu ilan edip çıkarları için bu gezegeni abluka altına alır V (1983) kısa dizisinde. Bir grup aydın ve cesur insan bir direniş mücadelesi başlatır. Bilim kurgunun düşünsel yanı ile aksiyon yanını bir arada içeren güzel bir kısa dizi olan V (1983); güçlülerin kendi çıkarları için neler yapabileceğini, kitlelerin aldanmaya ne kadar yatkın olduğunu insanlığın var oluşunun tehlikeye girdiği bir ortamda izleyicilerine anlatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0085106/ Bu kısa dizinin sırasıyla 3 ve 19 bölümlük devam serileri de var: V: The Final Battle (1984): https://www.imdb.com/title/tt0086823/ V (1984-1985): https://www.imdb.com/title/tt0086822/

On yıllar boyunca Dominik Cumhuriyeti'ni diktatörlüğü altında yöneten Rafael Trujillo'nun (1891-1961) iktidarındaki zamanlarda geçen In the Time of the Butterflies (2001); baskı altında tutulan, korku ve cehalet içinde bırakılan, ezilen bir halkın içinden birkaç cesur kişinin buna karşı çıkışını ve verdiği mücadeleyi anlatıyor. Bir aile öyküsü olarak başlayıp yaşamı yaşanmaz kılan bir diktatörlüğün altında kalmamak için mücadele vermeye başlayan, avukat olmak isteyen bir kadını ve kız kardeşlerini merkezine alan In the Time of the Butterflies (2001); bu kadının ve beraberindeki insanların diktatörlüğe karşı çıkmak ve halkı bilinçlendirmek için çaba verirken karşılaştıkları zorluklar hakkında.  Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0263467/

Irak-İran Savaşı (1980-1988) sırasında ailesi öldürülen bir çocuk, bombalardan kaçmak için bir kamyona atlar ve kendisini evinden çok uzakta, bir köyde bulur. Ona bakan, oğluymuş gibi onunla ilgilenen bir ev hanımı bu çocuğun savaş travmasını atlatmasına yardımcı olmaya çalışırken bir yabancıyı köye getirdiği için dışlanışıyla da mücadele eder Bashu, gharibeye koochak (1989) filminde. Savaşın bir çocuğun üzerinde yarattığı travmayı ve bir annenin bu çocuğa sahip çıkışını merkezine alan Bashu, gharibeye koochak (1989); köy yaşamı ve yöre halkının yaşam biçimi üzerine de zengin manzaralara ve sahnelere sahip, insancıl bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0096894/

Nazilerin yükselişini, iktidara gelişini, faşizmin toplumu şekillendirişini, halkı diktatör boyunduruğu altına almasını; günlük yaşamdan sanata, kadınlardan erkeklere ve çocuklara birçok alandaki etkilerini, savaşa giden yolu zengin arşiv görüntüleri ve fotoğraflarla beraber anlatan çok iyi bir belgesel Obyknovennyy fashizm (1965). Propaganda Bakanlığı'ndaki görüntülerin yanı sıra Nazi askerlerinin ve memurlarının çektiği fotoğrafların da kullanılmasıyla oluşturulan Sıradan Faşizm (1965) belgeseli; Rusların büyük bir savaş verdikleri Nazilerin Almanya'ya nasıl zararlar verdiğini detaylı olarak, etkileyici görüntülerle anlatımını destekleyerek; nefret ya da aşağılama tonundan ziyade belgesel türünün gereklerine uygun bir üslupla, gerçekleri göstererek ve dile getirerek bizleri büyük acılarla dolu bir dönemin oluşumuna, varlığına ve yok ettiklerine konuk ediyor. Hitler'in birçok konuşmasından alıntıya da yer veren bir belgesel olan Obyknovennyy fashizm (1965), hem kendisinin ...