İyi Ki Filmler Var

Gerçek bir öyküye dayanan Ladybird Ladybird (1994); ilk altı çocuğu devlet tarafından, onlara karşı sorumluluklarını yeterince yerine getiremeyeceğine karar verildiği için alınan, şiddet mağduru bir kadının bu süreçte yaşadıkları hakkında. İnsanların kişilikleri, çocukluklarında yaşadıklarının hayatlarına etkisi, kurduğu ilişkiler, sinirlerine hakim olup olamamaları; şiddete maruz kalma, anne ve baba olmak, devletin ebeveynlerin elinden çocuklarını alma yetkisine sahip olması ve gerekli gördüğünde bunu kullanması hakkında olan, zaman zaman rahatsız edicilik boyutlarına ulaşabilen, gerçekçi bir dram Ladybird Ladybird (1994). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0110296/

Gençliğinde idealist bir yaşam sürmüş, epey zamandır uyuşturucu tacirlerini hapisten kurtarmakla mesleğini icra etmekte olan orta yaşlı bir avukat, işe aldığı bir gencin de teşvikiyle 8 yıldır cinayetten hapis yatmakta olan bir Asyalının davasına odaklanır; çok iyi bir mahkeme filmi olan True Believer (1989)'da. Bir avukatın mesleğini icra etme şeklini ve hayattaki duruşunu sorgulayışıyla beraber bu kişi bir cinayet mahkûmunun davası üzerine çalışıp bu davadaki açıkları, gedikleri, yanlışları kanıtlamak ve müvekkiline özgürlüğünü kazandırmak için titiz ve zorlu bir uğraş verir; iyi bir tarza sahip olan True Believer (1989) filminde. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0098524/

Denizler altında ne fakirin ne de zenginin olduğu bir yaşam ülküsüne sahip bir bilimcinin oğlu olan çift yaşayışlı bir adam, uzağında yetiştiği kara dünyasıyla, boğulmaktan kurtardığı bir kadına aşık olarak tanışır Chelovek-amfibiya (1961) filminde. Su yüzüne çıkan, para ve kâr nedir bilmeyen bu adam bu kara dünyasında ne kadar soluk alacaktır? Bir bilim kurgu, bir aşk filmi ve bir politik eleştiri niteliğini bir arada taşıyan çok temalı bir eser olan Chelovek-amfibiya (1961); fakir babası bir bilimcinin çalışmalarının gerçek dünyada karşılaştığı zorluklar, saflık, ülküler, güzel hayalleri bozanlar hakkında. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0055844/

50'şer dakikalık 10 bölümden oluşan, Doğa Tarihçisi David Attenborough'nun (1926-) sunumuyla anlatımını gerçekleştiren BBC belgeseli The Life of Birds (1998); kuşların nasıl evrimleştiği, nasıl uçtuğu, nasıl beslendiği, nasıl iletişim kurduğu, nasıl ürediği, nasıl yuva yaptığı, modern dünyada neler yaşadığı, çeşitli sorunlara nasıl çözümler ürettiği hakkında bir bilgi denizi. Her bir bölümünde kuşların yaşamı hakkında farklı bir temayı işleyen The Life of Birds (1998); Dünya'nın dört bir yanında, hem karada hem havada hem de denizde yaşamlarını sürdürebilen türlü türlü canlıları yakından tanımamızı sağlayarak doğanın ve yaşamın zenginliklerine, güzelliklerine, zorluklarına dair ufuk açıcı bir yolculukta bizleri kanatları altına alıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0175394/

ABD başkanının dış işleri bakanını senatörlere onaylatmak için giriştiği çabayı konu alan Advise & Consent (1962); bol bol kulislere ve eski defterlere konuk olmamızı sağlayan, siyasete arka plandan bir bakış sunan iyi bir politik kurgu. Kararından vazgeçmeyeneler, kararından vazgeçenler, kararından vazgeçirilmeye çalışılanlar, kararından vazgeçmek zorunda bırakılmaya çalışılanlar; kindarlar, eskiler, yeniler, ön yargılılar, komünist öcüler, liderine hizmet edenler, koltuk kapmaya çalışanlar hakkında, gerçekçi bir tarzla öyküsünü anlatan, ABD iç siyasetine konuk olmamızı sağlayan değerli bir film Advise & Consent (1962). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0055728/

Güzel bir müziğin ve güzel bir filmin insanı alıp götürebildiği zamanların bir birleşimi olan Hayallerim Aşkım ve Sen (1987); artık yaşanmıyor böyle saf duygular, artık çıkmıyor böyle içtenlikli insanlar, diye yakınılan zamanlara su serpen ve yakan öyküsüyle, izleyicilerini genç bir senaristin hayranlık duyduğu aktris için bir senaryo yazmasına konuk ediyor. 1965 doğumlu olan ve genç yaşlarda yazdığı, filmi çekilmiş değerli senaryoları olan Ümit Ünal'ın senaristi, Türk Sineması'nın en değerli isimlerinden Atıf Yılmaz'ın yönetmeni olduğu, Esin Engin'in içe işleyen müziğini bestelediği Hayallerim Aşkım ve Sen (1987); sinemaya, filmlere ve film karakterlerine bir övgü olan fantastik öyküsüyle de farklı bir konuma sahip. Filmlerin bir senaristin gözündeki saflığının sinema sektörünün gişe beklentileri ve o senaryonun içindeki inceliği görmekten uzak yönetmenler yüzünden nasıl heba edildiğinin, bunu görmenin kişide yarattığı acının ve hayal kırıklığının da filmi Hayallerim A...

Sevilen kişiye radyoyu arayıp şarkı armağan edilen zamanlarda geçen Bana Old and Wise'ı Çal (1998); Yalnızlar Saati isimli program aracılığıyla, kaybedilenlere ve bulunanlara dair, tadı damakta kalan bir öykü gibi güzel bir kısa film. Gece yayını yapan bir radyo programcısı ve bu programın sıkı takipçileri yalnızlıklarını, hayatlarını bu saatlerde birbirlerini görmeden paylaşırken birçok yaşama dokunurlar Bana Old and Wise'ı Çal (1998) filminde. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0853084/

Şirket kavramının modern dünyada yer edişini, bu tüzel kişinin yasal varlığını, bu kimlik üzerinden gittikçe büyüyüp devletlerin kontrolünden çıkmaya başlayışını ve dünyadaki en önemli söz sahiplerinden bazılarına dönüşmelerini, işçileri ve doğayı sömürmelerini, kâr için her yol mübahtır mantıksızlığı ile verdikleri zararları anlatan çok değerli bir belgesel The Corporation (2003). Şirketlerin tarihsel gelişimi, kapitalizm canavarı, şirketlerin neden oldukları felaketler, şirketlerin foyalarını örtbas etmek için kullandıkları yöntemler, bu oluşumlara karşı halkın ve eylemcilerin yapabilecekleri, birçok isimle yapılan röportajlar ve birçok örnek üzerinden anlatılıyor The Corporation (2003) belgeselinde. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0379225/

Dilbilimci Noam Chomsky (1928-) ile yapılmış röportajlardan ve kendisinin çeşitli yerlerdeki konuşmalarından oluşan Manufacturing Consent: Noam Chomsky and the Media (1992); medyanın modern dünyada kitleleri nasıl yönlendirdiği, medya okuryazarlığı, sömürgecilik ve gözlerini açmak hakkında, ufuk açıcı bir belgesel. Güçlü bir medya ve ABD eleştirisi içeren Manufacturing Consent: Noam Chomsky and the Media (1992); gazetelerin çeşitli olaylara yaklaşımına, bunun güç odaklarının kontrolü altında gerçekleşmesine, dünyanın çeşitli noktalarında yaşanmış acılara, bunda medyanın kullanılışının rolüne ve bu düzeni bilimsel açıdan, örneklerle anlatan bir aydının düşüncelerine, yaşamöyküsüne dair. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0104810/

Orta yaşlarındaki eğitimli bir çiftin üniversite öğrencisi oğulları, sevgilisinin boşanma aşamasındaki eşi tarafından öldürülür In the Bedroom (2001) filminde. Olayın tanığı kadın vurulma anını görmediği için karşı tarafça kaza savunması yapılır. Aile, oğullarını öldüren adamın ufak bir cezayla işin içinden sıyrılmasına göz yumacak mıdır? Hukuku ve adaleti sorgulayan bir film olan In the Bedroom (2001); kendi adaletini yaratmak ve devleti aradan çıkarmak temasını işlerken aynı zamanda oğullarını yitirmiş bir çiftin bu kaybının onlar üzerindeki duygusal etkisine de gerçekçi bir şekilde konuk ediyor bizleri. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0247425/

Memur olarak İstanbul'a atanan saf, dürüst bir genç adamın sahip olduğu namus ve ahlak, yoluna taş koyar Dolap Beygiri (1982) filminde. Sen de işini bileceksinciler, sen mi kurtaracaksın memleketiciler, herkes yapıyorcular arasında bir dürüst adamın hayata tutunma çabasının trajikomik öyküsü. Türkiye'nin süregiden sorunlarının portresini içeren ve ne yazık ki günümüzde de aynı şekilde, hatta belki artarak devam eden bu sorunlar üzerinden ülkedeki çeşitli insanların ahlak anlayışına dair bir kara mizah olan Dolap Beygiri (1982); sinemada toplumsal sorunların bolca işlendiği, izleyicisine bir şeyler katan ve sözünü sakınmayan değerli filmlerden biri. Aynı zamanda iki güzel adamın, Şener Şen ve İlyas Salman'ın başrollerinde geçen, ağlanacak hâlimizi içli içli gülümseterek anlatan bir öykü. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0491977/

Köktenci nefrete sahip bir beyaz Hristiyan'ın mahkûm olduğu hapishanede burada görevli siyah psikiyatrist ile gerçekleştirdiği görüşmelere konuk olduğumuz Pressure Point (1962); nefret dolu ön yargılar ve bunlardan doğan kötülükler hakkında, insan psikolojisinin derinlerine bir vaka üzerinden uzanmaya çalışan değerli bir film. Hem bir psikiyatrist-hasta görüşmesi draması olan Pressure Point (1962) hem de belirli fiziksel özelliklere ve belirli inanışlara karşı duyulan nefrete dair; öyküsünü diyaloglar üzerinden anlatan, bir psikiyatristin hasta-doktor ilişkisinin mahremiyetinin yaşandığı alan olan odasında geçen, bir hastayı onun bu duruma gelmesinde etken olan çocukluğu ve ailesi ile beraber tanıdığımız iyi bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0056370/

Yalın ve teknolojiden uzak bir yaşamı yeğleyen Amişler topluluğundan olan bir kadının çocuğu bir cinayete tanık olur Witness (1985) filminde. Bu cinayetin tek görgü tanığı yozlaşmış polislerin foyasını ortaya çıkaracağı için tehdit altında kalır. Bir polis, Amişlerle beraber yaşayıp çocuğu ve ailesini davaya kadar koruma altında tutmaya çalışır. Amiş topluluğunun yaşam biçimine ve öğretilerine bolca konuk olmamızı sağlamasıyla özel bir nitelik kazanan Tanık (1985) filmi; modern dünyanın içindeki bir polisle modern dünyaya sırt çevirmiş bir topluluğun üyesinin arasında ortaya çıkan duygusal çekimi de anlatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0090329/

İzleyicilerini modern zamanlardan on binlerce yıl öncesine, ilkel yaşam koşullarının hakim olduğu zamanlara götüren La guerre du feu (1981) filmi; belgeselvari bir anlatımla insan gruplarının ateşe sahip olmak, ateşin sağladığı avantajlardan yararlanmak için birbirleri ile savaştıkları bir dünyaya konuk ediyor bizleri. Ateşin ilkel dünyada sahip olduğu büyük öneme dair bir film olan Ateş Savaşı (1981); bir grup insanın ateş peşinde ve doğa ile diğer insan gruplarının yarattığı zorluklar altında geçen yaşamlarına, ısı ve ışık kaynağından yiyecek pişirme ve vahşi hayvanlardan korunma aracı olmaya kadar birçok işleve sahip ateşin etrafında konuk ediyor bizleri. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0082484/

İzleyicilerini 19. yüzyılda Endülüs'e bir sahne üzerinden değil kamera üzerinden götüren Carmen (1984) film-operası; ne yazık ki günümüzde de bolca yaşanan bir sorunu, sevdiğini iddia ettiği kişinin kendisine mahkûm olmasını isteyen, kendi beklentileri dışında kararlara sahip olmasına izin vermeyen zorba bir sözde aşığın neden olduğu vahşeti anlatıyor. Bir sahneden çok daha geniş bir alanı kullanarak, zamanda yolculuğa çıkartarak, kocaman bir sahne üzerinden gerçekçi ve güzel bir atmosfer yaratmayı başaran Carmen (1984); dünyaca ünlü bir operanın sinema penceresinden, müzik dolu anlatımını gerçekleştirirken hâlâ devam etmekte olan benzeri vahşetlerin yaşandığı bir dünyada bir sözde aşığın, karşısındaki kişiye olan saygısızlığı, onu zorla elinde tutma çabası, hem kendi hayatını hem onun hayatını zehir etmesi hakkında bir trajedi. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0087034/

İzleyicilerini Güney Afrika'nın özgürlük mücadelesine, ülkelerini ele geçirmiş beyazların vahşi sömürgeciliğine karşı verilen çabalardan birine konuk eden Cry Freedom (1987); Siyah Bilinç Hareketi ile halkı bilinçlendiren Steve Biko'nun (1946-1977) iktidarın hedefi hâline gelmesini ve bir beyaz gazeteci ile kurduğu dostluğu anlatan değerli bir film. Ele geçirilmiş bir ülkenin, sahiplerine bırakılmaması için ellerinden geleni yapan ve bu ülkeyi beyazlar ve siyahlar olarak iki ayrı uç şeklinde bölen bir iktidarın altında haklardan uzak, baskı ve şiddet altında yaşayan yerli halkın bu süreçte uğradıkları, buna karşı gelen siyahların ve vicdanlı beyazların mücadelesi Cry Freedom (1987) filminin konusu. Sömürgeciliğe ve vahşete karşı çıktığında bir beyazın da beyaz iktidarının düşmanı hâline gelebildiğini gösteren bir film olan Cry Freedom (1987); beyaz bir gazete yöneticisinin siyahlardan yana yer aldığı için iktidar tarafından maruz kaldığı baskıyı ve ailesiyle beraber ülkeden kaç...