İyi Ki Filmler Var

İnsansoyunun sadece iki bin yıl önce ayak bastığı, milyonlarca yıl boyunca yalıtılmış bir şekilde var olmuş, habitatının %80'i buraya özgü olan, lemurların ve baobab ağaçlarının yurdu Madagaskar adasının canlılarını Doğa Tarihçisi David Attenborough'nun (1926-) sunumuyla izlediğimiz iyi ve güzel bir BBC belgeseli Madagascar (2011). Adanın farklı noktalarında hakim olan fiziksel şartların yaşam koşullarını nasıl etkilediği, canlıların buna nasıl uyum sağladığı, insan elinin bu adadaki yaşama nasıl bir etkide bulunduğu dört ayrı bölümde anlatılıyor Madagascar (2011) belgeselinde. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt1842793/

Merkezine bir yavru ayıyı ve bir yetişkin ayıyı alan L'ours (1988) filmi; bu ayıların doğal ortamda süregiden yaşamlarına, avcıların onlar için oluşturduğu tehditlere dair hayvancıl bir hikâye anlatıyor. Koruyucusuz kalmış bir yavru ayının hayata tutunma mücadelesini, avcılar tarafından postu için avlanmak istenen bir yetişkin ayının hayatta kalma çabasını, yolları kesişen bu iki ayının yoldaşlığını dağ ve orman manzaraları içinden anlatan, avcıların bu doğallığın içinde ne kadar aykırı bir konumda bulunduğunu gösteren bir film L'ours (1988). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0095800/

Kanada'nın kuzeyinde geçen Never Cry Wolf (1983); Ren geyiklerinin sayısının azalmasında bu bölgede yaşayan kurtların etkisinin ne olduğunu araştırmak üzere çalışmaya başlayan bir bilimcinin doğayla iç içe, kurtları gözlemleyerek geçirdiği zamanları, doğal yaşam ve modern insanın buna bakışı arasındaki zıtlığı harika bir şekilde anlatan, insandan çok hayvan içeren, doğa manzaralarıyla dolu çok iyi bir film. Araştırmacı bilimcinin anlatımıyla konuk olduğumuz hikâyede Kurtlar Asla Ağlamaz (1983); elverişsiz doğa şartları dolayısıyla insan elinin az değdiği bir coğrafyanın doğallığına bizleri çekerken aynı zamanda bölgedeki eski Eskimolarla ile modern insana dönüşmüş Eskimolarla da bir arada bulunduruyor bizi. Bölgeye doğanın bir parçası olarak bakan insanlarla bu doğanın maddi getiri amacıyla kullanılmasını düşünen insanların çatışmasının yumuşak ve huzur veren bir tonla anlatıldığı, belgeselvari birçok görüntüyü içeren çok güzel bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/t...

1944'ten 1952'ye kadar uzanan bir zaman diliminde geçen So weit die Füße tragen (2001); savaşta esir düşen ve Sibirya'da çalışma kampında mahkûm edilen bir Alman'ın buradan kaçıp karlar ve yeşiller içindeki bir coğrafyadan Orta Asya'ya uzanan Odisseusvari destansı yolculuğunu anlatan çok güzel bir film. Sinemada genellikle Alman esir kamplarına konuk olmamızın aksine bu film; savaşta yenilmiş Almanya'nın bir askerinin Rus esir kampındaki mahkûmiyetine, ailesine kavuşma azmine, zorlu bir coğrafyada yaşadığı hayatta kalma ve yakalanmama mücadelesine dair, çok geniş bir alanda geçen, farklı farklı öyküler içeren, farklı kültürlerin içine konuk olmayı sağlayan bir epik yolculuk So weit die Füße tragen (2001). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0277327/

1953 yılında Kuzey Buz Denizi civarında geçen The Snow Walker (2003) filminde bir pilot, bölgedeki yerli Eskimo halklarından olan hasta bir genç kadını hastaneye götürmek isterken bu ikili kaza geçirir. Uçsuz bucaksız bir coğrafyada, doğanın içinde, iki farklı dünyanın insanının yaşamlarını beraber sürdüğü, arkadaşlık ettiği güzel bir film. İçerdiği bolca geniş plan, yalınlık ve doğallık ile ilkel bir yaşamın içine izleyicilerini davet eden The Snow Walker (2003)'te; pilot, küçümseyerek baktığı ancak sonrasında içten sevdiği bir yerli ile beraber bu bölgenin yaşam biçimini öğrenerek uyum sağlar. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0337721/

1936 Berlin Olimpiyatları öncesinde, henüz tırmanılamamış, yaklaşık 4 bin metrelik Eiger Dağı'nın zorlu kuzey yamacına Alman dağcıların tırmanması arzu edilir. Amatör bir ruhla zirveye ulaşmak isteyen dağcıların trajik öyküsünü o dönem bu tırmanışı yakından takip eden gazeteciler üzerinden de anlatan iyi bir film Nordwand (2008). Bir yanda tutkularını ve amatör ruhlarını yaşayan dağcıların çabası, diğer yanda başarı sonucunda ulusal bir gösteri yapmak ya da trajedi sonucunda kopacak sansasyon için konuya eğilen basın Nordwand (2008) filminde bir arada yer alıyor. Dağ ve çevresi, kar ve buzul, tipi ve rüzgâr, dağın içindeki tren yolu ve tüneller, çok riskli bir tırmanışa dair gerçekçi çekimler filmin sinematografisinde yer alıyor. Bu zorlu rotayı aşan ilk dağcılar bunu 1938 yılında başarmış. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0844457/

And Dağları'nın Peru'daki uzantılarından olan, daha önce zirvesine tırmanılamamış, 6344 metrelik Siula Grande'ye tırmanmak isteyen iki genç ve tutkulu dağcının 1985'te gerçekleştirdiği tırmanışta ve sonrasındaki inişte yaşadıklarını kendi ağızlarından dinlediğimiz çok iyi bir belgesel drama Touching the Void (2003). Dağcılık ve tırmanma tutkusunun kendilerini dünyanın dört bir yanındaki zorlu zirvelere sürüklediği iki gencin hayatlarında unutulmaz bir deneyime neden olan Siula Grande tırmanışında atlattıkları zorluklar ve hayatta kalmak için verdikleri mücadelelere dair, etkileyici bir hikâyeyi bol bol dağ, kar, tırmanış ve iniş içeren görüntülerle desteklenen bir belgesel drama Touching the Void (2003). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0379557/

13 Ekim 1972 tarihinde Uruguay'dan bir ragbi takımını taşıyan, Şili'ye doğru yol alan, 45 kişiyi içeren bir uçağın And Dağları üzerinde düşmesi sonucunda hâlâ hayatta olanların 23 Aralık'a kadar verdikleri yaşam mücadelesini anlatan bir film Alive (1993). Son derece çarpıcı bir hayatta kalma hikâyesi olan ve gerçek bir öyküyü anlatan Alive (1993); zorlu şartlar altında yaşama tutunmaya çalışan, zorlu kararlar vermek zorunda kalan, umut ve umutsuzluk içinde bekleyen insanların iki ayı aşkın süre boyunca neler yaşadıklarına dair bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0106246/

Fransa-İtalya sınırındaki Mont Blanc-Beyaz Dağ'da ve stüdyoda geçen The Mountain (1956); dağa düşen bir uçağın yolcularını soymak isteyen kardeşini tehlikelerden korumak için ona tırmanışta eşlik eden eski kurt bir dağcının ustalığı ve insanlığı ile diğerinin kötülüğü üzerine iyi bir dağcılık filmi. Geçmişinde tutkulu bir dağcı olan ama uğradığı kaza sonrasında bundan uzaklaşan iyi bir adamı ve onun para hırsından insanlığını unutmuş kardeşini içeren Dağ (1956) filmi; dağ manzaraları, tırmanış sahneleri ile de dolu olan güzel bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0049523/

Başrollerini Robert Redford (1936-) ve Gene Hackman'ın (1930-) paylaştığı Downhill Racer (1969); başına buyruk bir Alp disiplini (iniş) kayakçısının kariyerine ve biraz da özel hayatına konuk olduğumuz, bu sporun farklı yanlarını gerçekçi şekilde işleyen, güzel manzaralar, dağlar, karlar ve soğukla dolu çok iyi bir spor filmi. Sporcu ve antrenör, takım ve birey, sakatlıklar, disiplin, ülkelerin ve sponsorların beklentilerini karşılama, kendin için yarışma, belirsizlik, başarı ve kıl payı kaçanlar hakkında, insanda kış sporlarına ilgi uyandıracak cinsten, yalın bir tarza sahip bir gerçekçi dram Downhill Racer (1969). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0064253/

Madrid'de ve kuzeydeki Navarra bölgesinde geçen Secretos del corazón (1997); babasını yitirmiş, annesi köyde, kendisi şehirde teyzeleriyle yaşayan ilkokul öğrencisi Javi'nin saflığı ve merakı üzerinden çevresindeki yetişkin insanları daha yakından tanıdığı, kendisine anlatılan bazı masalların gerçek olmadığını keşfettiği bir öyküyü izleyicilerine sunan harika bir film. Bir çocuğun çevresine, ona öğretilenlere ve ona anlatılanlara olan duyarlılığını, saflığı üzerinden hayatı keşfedişini, büyümeye başlamasını, yaşamdaki acıları ve güzellikleri öğrenmesini, kendi değerlerini edinmesini, ona öğretilen değerleri sorgulamasını anlatan, hem çocukların hem de yetişkinlerin gözünden hayata bakmayı sağlayan çok güzel bir film Secretos del corazón (1997). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0120090/

Bir sinema eseri olarak iyi olmaktan önce anlattığı gerçekler bakımından değerli olan La noche de los lápices (1986); 1976 yılında Arjantin'de yapılan darbe sonucunda üniversite öğrencilerine yönelik gerçekleştirilen cadı avını, işkenceyi, kayıp öğrencileri ve onları arayan ailelerini anlatan bir film. Darbe yönetimi altında, hukuktan ve demokrasiden, medeni haklardan uzak bir ortamda yaşamanın korkunçluğu, öldürücülüğü, yok ediciliği üzerine gerçek bir hikâyeyi anlatan La noche de los lápices (1986); bunların tekrar etmemesi ve yaşanan acıların insanlara duyurulabilmesi için bir fener. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0193355/

İspanya'nın batısındaki Extremadura bölgesindeki bir çiftlikte geçen Los santos inocentes (1984) filmi; modern zamanlarda ülkede hâlâ devam etmekte olan keskin sınıfsal ayrımları, köylüleri malı gibi gören sahipleri ve efendilerine minnettar olan eğitimsiz köleleri kuşlar ve avcılık üzerinden anlatan çok iyi bir gerçekçi dram. İyi bir görüntü yönetmenliğine sahip olan, güzel doğalı kırsal bir bölgeye konuk olduğumuz Los santos inocentes (1984); çiftliğin sahiplerinin bütün güçleriyle üstten baktıkları ve kendilerine minnet duyulup hizmet etmelerini bekledikleri çalışanları olan köylülerle bu köylülerin onlara kölece hizmet etme bilinçsizliği, bir tarafın refah içinde, birkaç metre ötesininse sefalet içinde olduğu bir yaşam hakkında; sınıf farklılıklarını ve ülkenin geneline yayılamamış ama belki de efendilerine minnet etmeyen genç nesiller ve aklı yerinde olmayanlar sayesinde yayılabilecek eşitlikle, iyi eğitim alarak, insancıl şartlar altında yaşama ülküsünün hayata geçme ihtimali...

1920 yılında Patagonya bölgesinde Arjantinli ve Şilili işçilerin insanca şartlar altında çalışmak için iş bırakımına gidip patronlardan uygar haklar talep etmesini ve bunun sonucunda güç odakları tarafından işçilerin şiddetle bastırılmaya çalışılmasını anlatan iyi bir politik film La Patagonia rebelde (1974). Sinemada genellikle Avrupa ülkelerinde yaşanmış örneklerini görmeye alışık olduğumuz işçi, iş bırakımı ve devletle yabancı güçleri arkasına alan patronlara karşı mücadele temasını Güney Amerika'nın güneyine konuk olarak izlediğimiz bir film La Patagonia rebelde (1974). Sömürünün, adaletsizliğin, gücü elinde bulunduranların şiddetinin dünyanın birçok yerinde, birçok zamanda yaşanmış örneklerinden birine konuk ediyor bizleri La Patagonia rebelde (1974). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0071976/

Sıradan hayatlara, sıradan dertlere sahip sıradan karakterler içeren bir eser olan All or Nothing (2002) filmi öyküsünü; birçok insanın yaşamının bir parçası olan sıradanlığın içindeki insan hikâyelerinin, insan ilişkilerinin, eş olmanın, arkadaş olmanın, aile olmanın, değer vermenin, yanında olmanın, sevmenin iyiliğiyle anlatıyor. Hem insancıllığıyla iç ısıtan hem de karakterlerinin yaşadığı sorunlarla iç acıtan, iyisiyle kötüsüyle geçip giden hayatları anlatan All or Nothing (2002); alt gelir grubundan birkaç aileyi, bu ailelerin genç ve yetişkin üyelerini, onların yaşamlarını ve dertlerini seyrettiğimiz, birçok yandan birçok insanın kendi hayatına dokunabilecek cinsten güzel bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0286261/

Başrolünde özel bir oyuncu olan Timothy Spall'un yer aldığı The Last Hangman (2005); 1933-1955 arasında 608 kişinin idamını gerçekleştiren, babası da bir cellat olan Albert Pierrepoint'in mesleğini nasıl icra ettiğini, profesyonelliğini, yaptığı işi sorgulayışını, idamı ve ölümü, cellatlığın kişide ve halkta bıraktığı etkiyi anlatan çok iyi bir film. İdamı infaz eden kişi üzerinden ölüm cezasını da sorgulayan bir film olan The Last Hangman (2005); bir celladın mesleğini titizlikle ve sanki bilimsel bir işmişçesine nasıl yapabileceğini, zaman içerisinde mesleğini nasıl sorgulayabileceğini, bu mesleğin insanda yaşattığı zorlukları çok başarılı ve gerçekçi bir şekilde anlatan bir eser. İdam mahkûmlarının son anlarına, hayatlarının son saatlerini yaşayan bu insanların yakında onları resmî olarak öldürecek olanlar tarafından nasıl algılandığına, cellatlığın gizlice yapılan ve halk tarafından bu kişilerin kimliği bilinmeden icra edilen bir meslek oluşunun gerekliliğine, kendi en kısa...

Gökbilimciler bir yıldan az bir süre içinde, yaşama elverişli olabilecek bir gezegenin Dünya'yı teğet geçeceğini, hemen ardındansa büyük bir yıldızın insanın kadim yuvasını yok edeceğini keşfeder When Worlds Collide (1951) filminde. Bir Nuh'un uzay gemisi yapılmaya başlanır. İnsansoyunun tamamı öbür dünyaya mı gidecektir yoksa bir kısmı öteki Dünya'ya ulaşabilecek midir? Bir bilim kurgu ve bir felaket filmi olma özelliklerini taşıyan When Worlds Collide (1951); bilimin ışığında hareket eden ve öngörülü davranan insanların yaşama olan katkısı, bilimden ve akıldan uzak olmanınsa yok ediciliği üzerine bir hayatta kalma çabası öyküsü. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0044207/

ABD ve SSCB'nin yakın zamanlarda gerçekleştirdiği nükleer bomba denemeleri Dünya'nın eksen eğikliğini değiştirir ve bunun yanı sıra Dünya Güneş'e yaklaşmaya başlar The Day the Earth Caught Fire (1961)'de. Bir gazetecinin gözünden bu zamanlara, kuraklık içinde kavrulan Dünya'ya Londra'dan konuk oluruz. Bir bilim kurgu filmi olmasının yanı sıra bir gazetecilik ve felaket filmi olma özelliğini de gerçekçilik tonuyla beraber taşıyan The Day the Earth Caught Fire (1961); gezegenini ve yaşam alanını tehdit edecek kadar gelişmiş insansoyunun akılsızlığı üzerine uyarıcı bir hikâye anlatıyor izleyicilerine. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0054790/

Soğuk Savaş döneminde geçen Colossus: The Forbin Project (1970) adlı kafa açıcı filmde ABD, savunma sistemini bir bilgisayara teslim eder. Aynısını SSCB de yapar. Güçlerini birleştiren bu bilgisayarlar dünyanın yönetimine elleri olmamasına rağmen el koyarlar. İnsan, kendi yarattığına mahkûm olacak mıdır, dünya daha güzel bir yer olacak mıdır, iktidar kimdedir? Felsefi, düşünsel ve eleştirel yanları ağır basan, zaman zaman gülümseten bir hikâye anlatan Colossus: The Forbin Project (1970) filmi; insanın, duygudan yoksun şekilde ve mantık çerçevesinde hareket eden bir bilgisayar sistemi kurup sorumlulukları ona yükleme yaklaşımını, bu bilgisayarın hayatı kolaylaştırması ve daha iyi hâle getirmesi hayalini anlatırken bu hayalin gerçekleşmesinde yaşanabilecek olası sorunlara ve insanın makineye mahkûm durumuna düşmesine dair düşündürücü bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0064177/

Harvard'ta hukuk fakültesine başlayan bir gencin bir eğitim yılına konuk olduğumuz The Paper Chase (1973) filminde bu öğrenci; soğuk, disiplinli ve işinde son derece yetkin bir profesörün dersinden geçmek, içten içe sevdiği bu hocasının takdirini kazanmak, gelecekte iyi bir hukukçu olmak için sıkı çalışır. Bir üniversitenin akademik ortamına, bu okulun öğrencilerinin yaşamına, sıkı eğitime, işlerinde yetkin olmaları için bu öğrencilere nasıl bir eğitim verildiğine, öğrenci psikolojisine, öğretmen sevgisine, genç hukukçu adaylarına dair iyi bir film The Paper Chase (1973). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0070509/

Birbirlerini doğa tarihi müzesinde bulan Harry ve Julie'nin yeni başlayan ilişkileri bir hayatta kalma çabasına dönüşür; zaman zaman absürt bir havaya bürünen, keyifli bir tarza sahip bir nükleer felaket tellalı olan Miracle Mile (1988) filminde. Nükleer patlama ve nükleer savaş temasına komedi ile yaklaşan ve bu tip bir felaketin yaşanma ihtimalinde dahi ortaya çıkabilecek kaosu ve korkuyu bir aşk hikâyesi üzerinden anlatan, eğlenceli bir film Miracle Mile (1988). Filmin imdbb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0097889/

Sicilya'nın kuzeyinde yer alan, esere adını veren aktif yanardağı ile bilinen adada geçen Stromboli (Terra di Dio) (1950) filmi; mülteci kampından ayrılmak için zoraki bir evlilik yapan Litvanya doğumlu eğitimli bir kadının cahil bir İtalyan'la olan ilişkisinde yaşadığı uyumsuzluğa, yaşadıkları ada kasabasında halk tarafından öteki olarak görülmesine ve bir çıkış aramasına dair. Birbirini anlamaktan uzak iki insanın evliliğinin yaratabildiği sorunlar ve dar görüşlü bir kasabada farklı biri olmaktan ötürü dışlanmak üzerine bir hikâyeye sahip olan Stromboli (Terra di Dio) (1950); volkanik bir adada yaşamanın tehlikeleri ile de birleşen öyküsüyle kendisini mahkûm hisseden bir kadının hayatına konuk ediyor bizleri. Balıkçılıkla geçinen yöre halkını ve yaşayışını gerçekçi bir şekilde tasvir eden, İtalyan halkının Amerika'ya ve diğer ülkelere verdiği göçlerin nedenlerini de anlatan, arka planına Stromboli Yanardağı'nı alarak görsel açıdan da etkileyici ve özel bir atmosfer ka...

Esere adını veren Fransız bilimci ve düşünürün (1623-1662) yaşamını; bilim, felsefe, din odaklı bir öyküyle anlatan, Aydınlanma'ya doğru ilerleyen Avrupa'ya, eski ve yeni düşüncelere, çeşitli sorgulamalara konuk olduğumuz bir biyografi; blogdaki 1460. film olan Blaise Pascal (1972). Felsefi yanı ve felsefi tartışmaları içerişi ile öne çıkan bir film olan Blaise Pascal (1972); bir bilimcinin hem deneysel sorgulamalarını ve çalışmalarını, elde ettiği somut sonuçları hem de onun felsefe ve din açısından bilime, yaşama, çağına yaklaşımını konu alan, izleyicilerini bir döneme konuk eden bir eser. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0066839/ Filmin İngilizce altyazılı hâli:  https://www.youtube.com/watch?v=7epRnPtE1hc Filmin Türkçe altyazısı (yukarıdaki video ile genel olarak uyumlu; dakikalar ilerledikçe birkaç saniye ileri sarmak gerekiyor sadece; altyazı toplamda yedi sekiz saniye ileri sarılarak bitirilebiliyor film):  https://www.opensubtitles.com/tr/subtitl...