İyi Ki Filmler Var

Jül Sezar'dan sonra cumhuriyetten imparatorluğa geçen Roma'nın bu dönemdeki ilk krallarının (Augustus, Tiberius, Caligula, Claudius) hayatlarına saraydan konuk olduğumuz, ellişer dakikalık 12 bölümden oluşan BBC yapımı I, Claudius (1976) kısa dizisi; bizleri entrika, hırs, çıkar, delilik, bilgelik dolu bir tarih yolculuğuna çıkarıyor. Roma İmparatorluğu tarihindeki bazı önemli isimlere ve bunların saray içindeki etkinliklerine yer veren I, Claudius (1976) kısa dizisi; büyük bir prodüksiyon ya da aksiyon ile değil, saray içinden yöneticilerin hayatlarına, nasıl hüküm sürdüklerine konuk ediyor bizleri. Tarih merakı olan, kekeme ve topal olduğu için sarayda önemsiz bir konumda bulunan Claudius'un tanık olduğu bütün olayları anlattığı bir hikâye içinden izleyicilerini Roma İmparatorluğu'nun hükümdarlarının saltanatlarına götürüyor I, Claudius (1976) kısa dizisi. Dizinin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0074006/

Başrolünde James Dean'in yer aldığı bir aile draması olan East of Eden (1955); iki delikanlı oğla sahip bir adamın evlatlarından birinin bir türlü babasının gözüne girememesi, sevgisiz ve dışlanmış büyümesi üzerine. I. Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında Amerika'da bir kasabada geçen Cennetin Doğusu (1955); kardeşler arası nefreti ve kıskançlığı, anneden yoksun büyümeyi, çocuklardan birinin babasının eksik hissettiği sevgisini kazanmak için çabalamasını konu alan değerli bir film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0048028/

Yakın zamana kadar evli ve mutlu bir aile babası olan, düzene uyarak yaşayan bir adamın hayatı, her şeyin üst üste gediği bir günde rayından çıkar Falling Down (1993) filminde. Meslekten emekliye ayrılacak bir polisse son mesai gününde de işinin hakkını vermeye çalışır. Boşanmış bir babanın işsiz kalmasının onun psikolojisi üzerindeki yıkıcı etkisi ve geçmişten beri var olan hastalıklı yanlarını daha da ortaya çıkartması, birçok insanın kâbus gibi bir gün yaşamasına neden olur Falling Down (1993) filminde. İçinde yaşadığı toplumu hastalıklı bir şekilde de olsa sorgulayan bir ana karakteri içerme özelliğine de sahip olan Falling Down (1993); psikolojisi hastalık derecesinde bozulmuş, tamamen kötü ve tek boyutlu olmayan bir insanın bir gününün öyküsü. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0106856/

Yaklaşık doksanar dakikalık dört bölümden oluşan, iki eski Teksas korucusunun sığır çiftliği kurmak için kuzeye doğru çıktıkları bir yolculuğu konu alan Lonesome Dove (1989); aksiyona bulandırılmamış, insani ilişkileri ön plana alan hikâyesiyle değerli bir western. Robert Duvall ve Tommy Lee Jones gibi iki önemli oyuncunun canlandırdığı iki ana karakterin dostluğunu ve iyisiyle kötüsüyle geçmişlerini bizlere anlatan Lonesome Dove (1989) kısa dizisi; uzun bir yolculukta doğayla iç içe coğrafyalarda şimdi yaşananlar ve geçmişte yaşanmış olanlar üzerine, aceleye getirilmeden anlatılan güzel bir öykü. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0096639/

İstanbul'da bir iş hanında geçen Yoksul (1986) filmi; bu hanın çayhanesini çalışan ve ayak işlerine bakan, yakında evlenmeyi umut eden saf bir adamın patronu ve müstakbel eşi tarafından sömürülüşü, sömürme zamanının kendisine gelişi üzerine. Bir iş hanındaki yaşama, esnafların hem iş hayatlarında hem de özel hayatlarında hangi oyunlarla yaşamlarını sürdürdüğüne dair samimi bir anlatımı olan Yoksul (1986); sömürünün içinden doğan sömürünün öyküsüne konuk ediyor bizleri. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0253966/

Bir hayat kadınının dramını anlatan İpekçe (1987)'de; bir Ege köyüne dinlenmek için gelen şehirli, alımlı bir kadın köylüler tarafından içten bir samimiyetle karşılanır ve ağırlanır. Birkaç haftalığına da olsa insan olduğunu hisseden kadın, tekrar kötülüğün eline mi düşecektir yoksa saf sevgiyi yaşayabilecek midir? Hayat kadını olmanın insanın hayatını yok edişini ve bu yok oluşun içindeki bir mağdurun şehirden uzaktaki, doğayla iç içe bir köydeki insanların sevgisini ve saygısını kazanarak hayata yeniden sarılışını anlatan çok güzel bir film İpekçe (1987). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt5297204/

Kapadokya'da ve Nemrut Dağı'nda geçen güzel adlı Kurşun Adres Sormaz (1992) filmi; bir kurbanın peşindeki kendince haklı iki avcının kovalamacasını anlatan, kan davası ve aşiret töreleri üzerine yapılmış çok değerli bir eser. Türkiye'deki önemli sorunlardan biri olan kan davalarını anlatan bir film olan Kurşun Adres Sormaz (1992); kendi geleneklerini, törelerini kanundan üstün tutan ve bu uğurda hapse girmeyi ya da ölmeyi göze alacak şekilde yetişen insanların bir koşuşturmacısı ve can pazarı. Kendine ait bir tarzı olan, güzel müziklerle bezeli, içinde geçtiği coğrafyayı muhtemelen turistik sebeplerle biraz alakasız şekilde kullanmış, her biri kendi açısından kendisini haklı gören üç erkek karakteri içeren özel bir film Kurşun Adres Sormaz (1992). Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt2316638/

Evlenmek vaadiyle kendisini kandıran bir adamı öldürüp hapse düşen Ayşe'nin öyküsü olan Firar (1984) filmi; kadınlar koğuşunda yaşam, mahpus olanın cinsel dürtülerini yaşayamamasının yarattığı zorluklar ve evlat özlemi üzerine değerli bir eser. Kadın mahkûmların yaşamına odaklanışı ve hapisteki insanın cinselliğini yaşayamayışının yarattığı sorunları sinema ile dile getirişiyle önemli bir film olan Firar (1984); kanunlar önünde katil olan bir kadının ne kadar da insan olduğunu gördüğümüz bir öykü anlatıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0456955/

Adana'da pamuk tarlalarında geçen bir film olan Endişe (1974); pamuk toplama işçilerinin gariban yaşamları, daha iyi bir ücret talepleri ve bu bölgede geçerli olan çeşitli gelenekler üzerine değerli bir eser. Bir süre sonra ödemesi gereken önemli bir borcu bulunan bir baba Endişe (1974) filminin ana karakteri. Hem pamuk toplama işinde çalışarak bu borcu kapatmaya çabalar hem de kızına talip bir adamın vadettiği paraya mahkûm olmadan bu borçtan kurtulmak ister. Eserin bir diğer önemli yanı ise yetmişlerin ortalarındaki Türkiye'nin siyasal sorunlarına bolca, radyo vasıtasıyla konuk olmamız ve bu sorunların tarlalarda çalışan işçilerde nasıl yankı bulduğu. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0071466/

Bir grup işçinin iş ve işsizlik, ağır koşullar ve borçlar, haksızlık ve hak arama ile geçen zorlu yaşamlarına izleyicilerini konuk eden, emekten yana konumlanan bir film Çark (1987). Cam yapımı ustalarından liman işçilerine, deri atölyesi çalışanlarından polislere ve patronlara uzanan geniş bir alandaki insanları kendisine dert edinen Çark (1987) filmi; ekmek parası peşindeki insanların haksızlık, sömürü ve insanlık onuruna yaraşmayan şartlar altında ezilmesinin öyküsünü dile getiriyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt2093321/

Bir fabrikatörün kızı, babasının koruyucu kanatlarından ayrılıp kendi başına işçi yaşamı yaşamaya karar verir Herhangi Bir Kadın (1981)'de. Bu süreçte karşısına bir fabrikatör adayı eğitimli bir adamla İstanbul'a yeni gelmiş saf bir hamal çıkar ona talip olarak; herhangi bir filmden daha güzel olan bu eserde. İstanbul'a yerleşmiş gecekondu kültüründen sosyoekonomik farkların yol açtığı sorunlara kadar birçok toplumsal sorunu da anlatmayı başaran derinlikli bir film olan Herhangi Bir Kadın (1981); fakir olmak isteyen zengin kıza talip olan zengin ve fakir oğlanların aşkları üzerine. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0490429/

Bursa'nın bir ilçesindeki bir köyde ve adliyede geçen Davacı (1987) filmi; sudan bir sebepten birbirlerini dava eden iki komşunun bitmek bilmeyen bu dava yüzünden içine düştükleri trajikomik durumu anlatıyor.  Türkiye'deki hukuk sistemine ve bitmek bilmeyen davalara dair değerli bir eleştiri olan Davacı (1987); dava uzadıkça hasımlıkları yerini kader ortaklığına bırakan iki komşunun artık bitse de kurtulsak dedikleri hukuki sürecin meşhur olmasını ve bir gazeteciye trajikomik durumlarının röportajını vermesini konu alıyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0252360/

Ağrı'nın kırsal bir bölgesine atanan bir ebe, görev yerine ulaşmak için çetin kış şartları altında yolculuk eder Derman (1983) filminde. Zemheride bir köyde mahsur kalan kadın, bambaşka bir dünyadan gelmiş bir insan olarak görevini burada yerine getirir ve çevresine dokunmaya çalışır. Türkiye'nin doğusu ile batısını buluşturan bir film olan Derman (1983); kendi yaşam biçimi ve kendi gelenekleri olan, merkezden uzak bir bölgede; buradaki insanların yardımseverliği, bazılarının cehaleti, bazılarının insani zaafları ile karşılaşan bir devlet görevlisinin yaşadığı birkaç aya konuk ediyor bizi. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0353347/

Kuzey İrlanda'da geçen bir politik film olan Hidden Agenda (1990); ABD'li bir aktivistin öldürülmesini soruşturmak için İngiltere'den gelen bir polisin cinayetin altında yatan kirli siyaset, polis devleti parmağıyla karşılaşmasını ve doğrunun mu yoksa kendini korumanın mı peşinden gideceğini konu alıyor. Kuzey İrlanda-İrlanda çatışmasını, bunun üzerindeki İngiltere etkisini, IRA örgütünü, siyasetçilerin kendi doğruları için devleti kanun dışı bir yapıya dönüştürmesini ve masum insanların bu korkunçluklar karşısındaki acizliğini anlatıyor Hidden Agenda (1990) adlı, çok iyi film. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0099768/

Yaklaşık 50'şer dakikalık 26 bölümden oluşan The World at War (1973-1974) belgeseli; II. Dünya Savaşı'nı son derece zengin arşiv görüntüleriyle, askerlerle ve sivillerle yapılan röportajlarla cephe cephe, ülke ülke anlatan çok değerli bir eser. Birçok filmde bir kısmını gördüğümüz tarihi olayların geniş bir perspektifle, ayrıntılı şekilde anlatıldığı The World at War (1973-1974) belgeseli; milyonlarca insanın ölümüne sebep olan II. Dünya Savaşı hakkındaki en kapsamlı ve en değerli sinema çalışmalarından biri. Hem askeri hem de politik açıdan da döneme yaklaşan bir belgesel olan The World at War (1973-1974); olanların nasıl olduğuna ve bunların yansımalarına, geride bıraktıkları hatıralara ve dünyaya verdikleri şekillere dair de birçok iz içeriyor. Filmin imdb profili:  https://www.imdb.com/title/tt0071075/